به منظور بررسی تغییرات صید ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در جنوب غربی دریای خزر، نمونه برداری از این گونه از آبان سال 1392 تا فروردین سال 1393 انجام گردید. صید توسط تورمحاصره ای شرکت های تعاونی پره در جنوب غربی دریای خزر انجام گردید. در طول فصول صید در هردو هفته  یکبار بار نمونه برداری انجام میگرفت. با توجه به زیست سنجی که از این گونه در تورمحاصره ای شرکت های تعاونی پره انجام گرفت مقادیر ماهی سفید محاسبه گردید. میزان کل صید در واحد تلاش(یک مرحله عملیات پره کشی در روز)  در دامهای 220 کیلوگرم محاسبه گردید.. ماهی سفید 69 درصد از کل صید ایستگاه های  تعاونی های پره شهرستان تنکابن را شامل می شود در گروه های سنی 7-1 سال بودند. که گروه های سنی 3،4 و 5 ساله در مجموع، حدود36/89 درصد از ترکیب سنی را به خود اختصاص دادند.از میان گروه های سنی ذکر شده، گروه سنی 4 سال با درصد فراوانی 1/51 درصد، بیشترین و گروه سنی1 سال با درصد فراوانی 8/0 درصد کمترین میزان را به خود اختصاص دادند. بیشترین فراوانی طولی ماهی سفید در کلاسه طولی 42-38 بودند که فراوانی آنها 7/34 درصد از صید ماهی سفید را شامل گردید. دامنه تغییرات وزنی ماهی سفید صید شده در جنوب غربی دریای خزر،2240-240 کیلوگرم بود. بیشترین فراوانی وزنی در کلاسه   وزنی 840-640 قرار داشته که حدود 5/30 درصد از فراوانی وزنی را شامل می شود. نسبت ماهیان نر صید شده در جنوب غربی دریای خزر بیش تر از ماهیان ماده صید شده می باشد. بررسیهای تحقیق حاضر بیانگر این است که عوامل محیطی خود بر عوامل بیولوژیکی تاثیر می گذارد. از طرفی تاثیر عوامل بیولوژیک بر صید و مهاجرت، بطور مستقیم بوده و شدت این تاثیرات شدیدتر و در مدت زمان کمتری به وقوع می پیوندند.

کلمات کلیدی: بیولوژی . صید.شرایط محیطی. ماهی سفید. دریای خزر

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه

ماهیان استخوانی دریای خزر و سواحل ایرانی آن از تنوع زیادی برخوردار نمی­باشند و به غیر از گونه­ی مربوط به شگ ماهیان، سایر گونه­ها جزء ذخایر ساحلی محسوب گردیده و لذا به لحاظ حجم و مقدار در حد کوچک و پایینی هستند. ماهی سفید گونه­ای منحصر به فرد، بومی و دارای ارزش اكولوژیكی، اقتصادی و غذایی فراوان می­باشد (صمدانی و همکاران، 1388). ماهی سفید حدود 78% از کل صید ماهیان استخوانی و 6/76% از کل درآمد ماهیگیران در سواحل جنوبی دریای خزر تشکیل می دهد(افرایی،2010).

این ماهی،  به عنوان یکی از گرانبهاترین ماهیان استخوانی در بخش جنوبی دریای خزر از جمله ماهیانی است که جهت تخم­ریزی از دریا به رودخانه­ها مهاجرت نموده و بر این اساس در قالب دو شکل مهاجرتی به رودخانه­ها و مناطق دارای آب غیرشور مهاجرت می­نمایند: مهاجرت پائیزی برای مهاجرین پائیزی و مهاجرت بهاره برای مهاجرین بهاری که دو زمینه متفاوت تخم­ریزی را بوجود آورده است و بر این اساس می­توان ماهی سفید را در دو گروه تخم­ریزی در بستر شنی (بهاره) و تخم­ریزی ضروری بر روی گیاهان (پاییزه) تقسیم­بندی نموده، گروه دوم به­عنوان گیاه­دوست­ها  دارای وزن بالاتر و طول بیش­تر می­باشند.. این ماهی معمولا دارای اندازه متوسط در حدود70-45 سانتی متر و وزن 5 کیلوگرم بوده و رشد بسیار سریعی دارد(خانی پور و ولی پور،2006). طول عمر این ماهی در دریای خزر10-9 سال بوده (عبدالمالکی،2007) و صید سالانه این ماهی در این دریا از 20 مهرماه شروع و تا 25  فروردین ماه ادامه می یابد. ماهی سفید در حوزه ایرانی دریای خزر دارای دو  فرم بهاره و پاییزه بوده و برای تخم ریزی و تکثیر طبیعی وارد منابع آب شیرین رودخانه ها و تالابهای حاشیه این دریا می شود.(رضوی صیاد). عمده پراکنش ماهی سفید در دریای