فهرست مطالب

عنوان                                       صفحه

مقدمه …………………………………. 1

فصل اول: كلیات  

مبحث اول: تعاریف و مفاهیم ……………… 13

گفتار اول: جعل و تزویر سنتی (كلاسیك) ……. 14

گفتار دوم: جرم كامپیوتری(جرم رایانه ای) … 15

1-سازمان همكاری و توسعه اقتصادی ……………………………………………………………………….. 16

2-كمیته اروپایی مسائل جنایی در شورای اروپا 16

گفتار سوم: رایانه، اینترنت، فضای سایبر …. 18

1- رایانه ………………………….. 18

2- اینترنت …………………………. 19

3- فضای سایبر ………………………. 20

گفتار چهارم: جعل رایانه‌ای  ……………. 21

مبحث دوم: سیر تحول تاریخی جعل رایانه‌ای ….. 23

گفتار اول: پیشینه تاریخی جعل رایانه‌ای در نظام حقوق بین‌الملل یا در اسناد

بین‌الملل…………………………….. 25

1- سازمان همكاری و توسعه(OECD) ………. 25

2- سازمان ملل متحد ………………….. 26

عنوان                                       صفحه

3- شورای اروپا ……………………… 27

4-كنوانسیون جرایم سایبر ……………… 29

5- پروتكل الحاقی به كنوانسیون جرائم سایبر در خصوص جرم‌انگاری اعمال نژادپرستانه

و ضدبیگانه …………………………. 29

6- انجمن بین‌المللی حقوق جزا ………….. 29

7- سازمان پلیس بین‌المللی (اینترپول) …… 30

گفتار دوم: پیشینه تاریخی جعل رایانه‌ای در حقوق جزای ایران   31

مبحث سوم: مبانی جرم‌انگاری جعل رایانه‌ای ….. 35

مبحث چهارم: تمایز جعل رایانه‌ای با عناوین مشابه     38

فصل دوم: شرح و تحلیل عناصر متشكله بزه جعل رایانه‌ای

مبحث اول: ركن قانونی جرم جعل رایانه‌ای …… 45

مبحث دوم: ركن مادی جرم جعل رایانه‌ای …….. 48

گفتار اول: نحوه و شرایط رفتار مرتكب  …… 49

الف- رفتار مرتكب در ماده 6 قانون جرائم رایانه‌ای  49

1- ایجاد كردن داده‌ها ……………….. 50

2- تغییر دادن داده‌ها یا علائم موجود در كارتهای حافظه یا قابل پردازش در

سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا تراشه‌ها 50

3- وارد كردن داده‌ها ………………… 51

ب- رفتار مرتكب در ماده 131 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح    52

1- تغییر دادن اطلاعات ……………….. 52

2- حذف كردن اطلاعات …………………. 53

3- الحاق ………………………….. 53

عنوان                                       صفحه

4- تقدیم یا تأخر تاریخ نسبت به تاریخ حقیقی 53

ج- رفتار مرتكب در ماده 68 قانون تجارت الكترونیكی     54

1- ورود یا تغییر، محو و توقف داده پیام… 54

2- مداخله در پردازش داده پیام و سیستم رایانه‌ای  55

3- استفاده از وسایل كاربردی سیستم رمزنگاری تولید امضاء- مثل كلید اختصاصی

بدون مجوز امضاء كننده……………….. 55

4- تولید امضاء فاقد سابقه ثبت در فهرست دفاتر اسناد الكترونیكی ……………………………………… 56

5- عدم انطباق وسایل كاربردی سیستم‌های رمزنگاری تولید امضاء به نام دارنده در

فهرست مزبور………………………… 57

6- اخذ گواهی صحت و اصالت امضای الكترونیكی به طرق مجعول  57

د- رفتار مرتكب در ماده 7 كنوانسیون جرایم سایبر   59

1- وارد كردن داده‌های رایانه‌ای………… 59

2- حذف كردن داده‌های رایانه‌ای ………… 60

3- تغییر دادن داده‌های رایانه‌ای ………. 60

4- متوقف كردن داده‌های رایانه‌ای ………. 60

ه- شرایط رفتار مجرمانه جعل رایانه‌ای …… 61

1- قابلیت اضرار ……………………. 61

2- برخلاف واقعیت بودن………………… 62

گفتار دوم: موضوع جرم …………………. 63

الف- موضوع جرم در ماده 6 قانون جرائم رایانه‌ای    64

1- داده‌های قابل استناد………………. 64

2- داده‌ها و علائم موجود در كارتهای حافظه . 66

3- داده‌ها و علائم قابل پردازش در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و تراشه‌ها …………………………….. 68

ب- موضوع جرم در ماده 131 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح 70

عنوان                                       صفحه

ج- موضوع جرم در ماده 68 قانون تجارت الكترونیكی   72

د- موضوع جرم در ماده 7 كنوانسیون جرایم سایبر     75

گفتار سوم: وسیله ارتكاب جرم …………… 76

گفتار چهارم: نتیجه حاصل از جرم…………. 77

گفتار پنجم: مرتكب جرم و خصوصیت مرتكب …… 79

مبحث سوم: ركن معنوی جرم جعل رایانه‌ای ……. 81

فصل سوم: مسئوولیت كیفری ، مجازات و آیین دادرسی در قبال بزه جعل رایانه‌ای

مبحث اول: مسئوولیت كیفری در جعل رایانه‌ای … 86

گفتار اول: بررسی توصیفی مسئوولیت كیفری در فضای سایبر و جعل رایانه‌ای ……………………………… 87

گفتار دوم: مسئوولیت كیفری اشخاص حقوقی در جعل رایانه‌ای 90

مبحث دوم: مجازات در جعل رایانه‌ای ……….. 93

گفتار اول: بررسی توصیفی مجازات‌های موجود در قوانین مربوط به بزه جعل رایانه‌ای ………………………….. 94

گفتار دوم: بررسی انتقادی مجازاتهای موجود در قوانین مربوط به بزه جعل رایانه‌ای ………………………….. 99

الف- بررسی انتقادی مجازات جعل رایانه‌ای در قانون جرایم رایانه‌ای……………………………………. 9100

ب- بررسی انتقادی مجارات جعل رایانه‌ای در قانون تجارت الكترونیكی …………………………………….. 102

ج- بررسی انتقادی مجازات جعل رایانه‌ای در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح………………………….. 103

مبحث سوم: آیین دادرسی در جعل رایانه‌ای…… 104

گفتار اول: فرآیند دادرسی در بزه جعل رایانه‌ای 104

1- تعقیب و رسیدگی در جعل رایانه‌ای ……. 105

2- كشف جرم در دادرسی كیفری جعل رایانه‌ای . 107

3- تفتیش و ضبط داده‌ها در بزه جعل رایانه‌ای 110

گفتار دوم: بررسی صلاحیت كیفری در جعل رایانه‌ای 112

عنوان                                       صفحه

الف- صلاحیت كیفری جعل رایانه‌ای در فضای بین‌المللی 112

1- محل ارتكاب جرم …………………. 113

2- تابعیت…………………………. 115

3- حمایت از امنیت و منافع ملی ………. 116

4- اجماع جهانی ……………………. 117

ب- صلاحیت كیفری جعل رایانه‌ای در محاكم كیفری داخلی     119

1- صلاحیت محلی……………………… 119

2- صلاحیت ذاتی …………………….. 119

گفتار سوم: ادله الكترونیكی در بزه جعل رایانه‌ای    121

نتیجه‌گیری  …………………………… 126

فهرست منابع…………………………… 131

الف- طرح بحث و اهمیت موضوع

اصولاً هر پدیده اجتماعی به دلیل فرایند تأثیر و تأثر در جامعه تابع یك سری قوانین و مقررات حقوقی است. رایانه به عنوان یكی از اجزای لاینفك اجتماعی در عصـر حاضـر از ایــن اصـل پیـروی می‌كند. لذا به لحاظ این امر كه تعیین عناوین مجرمانه در حیطه مسئولین قانونگذاری می‌باشد، تخطی كاربران آن در رعایت قوانین منجر به ظهور جرم می‌گردد، چرا كه رایانه از یكسو می‌تواند ابزار وقوع جرم واقع شود و از سوی دیگر نقش محیط اعمال جرم را ایفاء می‌كند. به دلیل گستردگی حضور رایانه در بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، جــرائم آن نیز در حـوزه‌هـای مختلف حقـوقی مطـرح می‌گردد. از جمله: حقوق تجارت، حقوق مالكیت، حقوق بین‌الملل، حقوق فن‌آوری و تكنولوژی ارتباطات.

تفاوت‌های اساسی بین جرائم رایانه‌ای رایج در كشورهای در حال توسعه و كشورهای توسعه یافته ناشی از روش استفاده از این ابزار است. در كشورهای توسعه یافته، رایانه از یك وسیله برای سرعت در انجام كار پا را فراتر نهاده و تبدیل به یك دریچه شده است. دریچه‌ای برای ورود به فضای بی‌انتها كه علاوه بر امور تخصصی، حتی بسیاری از كارهای شخصی مهم در آن فضا صورت می‌گیرد، بنابراین بعد محیطی رایانه در بروز جرایم در این كشورها بیشتر است، كافی است به آمار جرایم اینترنتی مراجعه كنید تا متوجه بشوید كه بیشترین درصد این جرائم در كشورهای توسعه یافته رخ می‌دهد.

در مقابل در كشورهای در حال توسعه از جمله ایران، بعد ابزاری رایانه در بروز جرایم نمود بیشتری پیدا می‌كند. مثلاً تكثیر سی‌دی‌های غیرمجاز و یا شكستن قفل نرم‌افزارها و تكثیر آنها بدون كسب اجازه اولیه از پدیدآورندگان آن نرم افزار از جمله جرائم مهمی كه در پی توسعه و پیشرفت روزافزون روابط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و … به وجود آمد و روزبه‌روز پیچیدگی، ظرافت و اهمیت آن بیشتر می‌شود.

جعل و در پی آن استفاده از اسناد و نوشتجات مجعول و مزور می‌باشد كه از جرایم مهم و مخل امنیت و آسایش عمومی به شمار می‌رود. با فراگیر شدن استفاده از رایانه و نرم‌افزارهای رایانه‌ای در عرصه مختلف زندگی، حافظه رایانه‌ها و نرم‌افزارها جایگزین سند و نوشته سنتی می‌شود و در سطح گــسترده‌ای برای بیان و اعلام اراده از رایانه استفاده خواهد شد.

بدنبال تصویب قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب 9/10/82 و قانون تجارت الكترونیكی مصوب 17/10/82 و قانون جرائم رایانه‌ای در تاریخ 20/3/88 و جرم‌انگاری جعل رایانه‌ای در قوانین مزبور به موجب ماده 131 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح و ماده 68 قانون تجارت الكترونیكی و ماده 6 قانون جرائم رایانه‌ای به نظر می‌رسد عنوان جزایی نوظهوری پا به عرصه نظام حقوقی ایران گذاشته است كه نیازمند تحلیل و بررسی می‌باشد.

 

 

مقدمه 2

فصل اول کلیات تحقیق

1-1 بیان مسأله 5

1-2 اهمیت تحقیق 6

1-3 اهداف تحقیق 7

1-4 سئوالاهای تحقیق 8

1-5 فریضه‏های تحقیق 8

1-7 روش تحقیق 9

1-7پیشینۀ تحقیق 9

1-8 زندان و جایگاه آن در حقوق کیفری 9

1-9 مبحث اول : تعریف حبس، تاریخچه و جایگاه آن در حقوق کیفری 10

1-9-1 گفتار اول – تعریف و تاریخچه حبس. 10

1-9-1-1 تعریف حبس. 10

1-9-1-2 معنای لغوی حبس. 11

1-9-1-3 تعریف اصطلاحی حبس. 11

1-9-1-4 تاریخچۀ حبس. 13

1-9-2 گفتار دوم : دیدگاه‌های مرتبط با اصلاح و بازپروری بزهکاران در زندان 17

1-9-2-1  الغا گرایان 20

1-9-2-2 جایگزین‌های مجازات سلب آزادی 21

1-10 مبحث دوم – نقش حبس در پیشگیری از جرم 21

1-10-1 گفتار اول – هدف ارعابی اعمال مجازات زندان 22

1-10-1-1 ارعاب فردی 24

1-10-1-2 ارعاب جمعی 25

1-10-2 هدف اصلاحی مجازات حبس. 26

1-11 مبحث سوم – نقش جرم زایی حبس. 30

1-11-1  گفتار اول – تأثیر حبس در جرم زایی 30

1-110-1-1 آموزش و انتقال جرایم 30

1-11-1-2 بزهکاری در داخل زندان 33

1-11-1-3 پذیرش ارزش‌های ضد اجتماعی 34

1-11-2 گفتار دوم – تأثیر غیر مستقیم حبس در جرم زایی 36

1-11-2-1 از هم پاشیدگی خانواده 36

1-11-2-2 بیکاری و طرد اجتماعی 39

1-11-2-3  سایر موارد 40

فصل دوم: ادبیات تحقیق

بررسی عملکرد اردوگاه کار درمانی استان اصفهان 44

2-1 مبحث اول : معرفی اردوگاه کار درمانی استان اصفهان 44

2-3 مبحث سوم : ضوابط حاکم بر اردوگاه کار درمان استان اصفهان 45

2-3-1  اشتغال و حرفه آموزی زندانیان وفق حداقل رفتار سازمان ملل متحد 45

2-4 اشتغال و حرفه آموزی زندانیان اردوگاه مرکزی اصفهان 52

2-5 کارهای تولیدی زندان که خود به چند دسته کلی تقسیم می‌گردد : 53

2-5-1 کارهای تولیدی صنعتی زندان 53

2-5-2 کارهای تولیدی خدماتی 56

2-5-3 کارهای تولیدی هنری 56

2-5-4 کار خدمات اجتماعی 56

فصل سوم : روش شناسی تحقیق و تجزیه و تحلیل داده­ها

3-1طرح پروژه 60

3-2 روش کتابخانه‌ای 60

3-3 روش پیمایشی 61

3-4 جامعه آماری 61

3-5 حجم نمونه و روش نمونه گیری 63

3-5-1 حجم نمونه 64

3-5-2 روش نمونه گیری 64

3-6 ابزار پژوهش و شیوه گردآوری اطلاعات 64

3-7 روش تهیه پرسشنامه 64

3-8روایی / اعتبار 64

3-8-1 روایی ظاهری 65

3-8-2 روایی محتوایی 65

3-8-2 پایایی 66

3-1 وضعیت پاسخ دهندگان بر حسب تحصیلات 67

3-2 وضعیت پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت تأهل 68

3-3 وضعیت پاسخ دهندگان بر حسب تعداد محکومیت به جرم حمل و استعمال مواد مخدر 69

3-4 وضعیت پاسخ دهندگان بر حسب محل و مکان حمل و استعمال مواد مخدر 71

3-5  فراوانی و درصد پاسخ نمونه‌ها مورد  پژوهش به گویه های پرسشنامه 72

فصل چهارم نتیجه گیری و پیشنهاداها

4-1نتیجه گیری 90

4-1-1 یافته‌های  تحقیق مربوط به سوال اول  تحقیق : 91

4-1-2 یافته‌های  تحقیق مربوط به سوال دوم  تحقیق 92

4-1-3 یافته‌های  تحقیق مربوط به سوال سوم  تحقیق 93

4-1-4 یافته‌های  تحقیق مربوط به سوال چهارم  تحقیق 94

 4-1-5 یافته‌های  تحقیق مربوط به سوال پنجم  تحقیق 95

4-2 پیشنهادات بر اساس یافته‌های  تحقیق 96

4-3 محدودیت‌های  تحقیق 98

ضمائم 100

منابع و مآخذ 102

چکیده

پژوهش حاضر نگاهی انسان دوستانه با توجه به رعایت موازین حقوق به مجازات شایع جامعۀ امروزی ما (حبس) دارد. در ابتدای آن ضمن آشنایی با این مجازات، تاریخچه و اهداف این مجازات، با نقش این مجازات در پیشگیری از وقوع جرم و نقش جرم زایی این مجازات آشنا می‌گردیم. سپس با برخی جنبه‌های انسانی مجازات حبس شامل تفکیک و طبقه بندی، تغذیه و غذای مصرفی، اشتغال و حرفه آموزی، امور آموزشی، تفریحی، ورزشی و بهداشتی زندانیان آشنا شده و به بررسی و تطبیق این حقوق در حداقل قواعد رفتاری سازمان ملل متحد و آیین نامۀ فعلی سازمان زندان‌ها پرداخته و عملکرد سازمان زندان‌ها در اردوگاه مرکزی اصفهان در رابطه با حقوق یاد شده مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.

مطالعه حاضر، به لحاظ اجرا از نوع پیمایشی، به لحاظ معیار زمان، مقطعی، به لحاظ معیار کاربرد، کاربردی و به لحاظ معیار ژرفایی، پهنانگر است. ضمن اینکه برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و مروری بر تحقیقات پیشین از روش کتابخانه‌ای (اسنادی) نیز بهره گرفته شده است.

نتایج این  تحقیق در پرتوی تجزیه و تحلیل نهایی سوالات اصلی و فرعی، حاکی از آن است عوامل مورد نظر که در سوالات اصلی  تحقیق شامل جنسیت، سن، عامل جغرافیا، بیکاری و وضعیت اقتصادی، زمینه‌های فرهنگی و اعتیاد به مواد مخدر و دخانی در ارتکاب مجرمین به حمل و استعمال مواد مخدر تأثیر دارند. البته میزان تأثیر گذاری هر کدام مؤلفه ها متفاوت می‌باشد.

بنابراین می‌توان راه‌­کارهایی را به عنوان عوامل کاهش حمل و استعمال مواد مخدر پیشنهاد داد.

– از بین بردن فقر و تنگدستی

– مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر

– ایجاد محیط‌های مناسب ورزشی، علمی و…

– مشاوره و مصاحبه با روانشناسان و جامعه شناسان به عبارتی استفاده از متخصصین امر

– برنامه‌های تلویزیونی مناسب و مفید

واژگان کلیدی: جرم، اردوگاه کار درمانی، مواد مخدر و اصفهان.

مقدمه

یافتن پاسخی مناسب،کارآمد و موثر در برابر جرایم ارتکابی افراد بزهکار، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی بشر بوده است. مروری بر تاریخ کیفرها نشان می‌دهد که انسان‌ها در این زمینه تجربه‌های متنوع، گسترده و گاه وحشتناکی را پشت سر نهاده‌اند. اما امروزه از بسیاری از کیفرهای کهن که روزگاری رواج داشته‌اند تنها نامی باقی مانده است. برخی از این گونه کیفرها که هنوز در پاره‌ای از نظام‌های کیفری کاربرد دارند، در پرتو کیفری که از چند قرن پیش به این سو، سیطرۀ خود را به عنوان گسترده‌ترین و رایج‌ترین شکل سازماندهی بزهکاران، بر نظام‌های عدالت کیفری اکثر کشورهای جهان گسترانیده است، تا حدود زیادی رنگ باخته‌اند. یکی از بحث برانگیزترین مجازات‌ها در حال حاضر مجازات زندان است. علیرغم انتقاداتی که از اواخر قرن نوزدهم نسبت به سیستم زندانبانی و شرایط نامناسب زندان‌ها در کشورهای مختلف ابراز می‌شده است، حبس کردن هنوز معمول‌ترین مجازات برای مرتکبان جرایم سنگین در سراسر دنیاست، به طوری که شاید نتوان یک سیاست کیفری بدون زندان را در ذهن مجسم نمود. بدین ترتیب با درک این نکته که شعار حذف کامل زندان‌ها و استفاده از مجازات‌ها جایگزین نمی‌تواند در شرایط فعلی واقع‌گرایانه باشد، تلاش‌های انجام شده از سوی دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌های غیر دولتی مرتبط، معطوف به اصلاح وضع موجود برای برخورداری از یک نظام زندانبانی بهتر و کارآمدتر بوده است. منظور از این تلاش‌ها، از یک سو انسانی‌تر کردن شرایط زندان‌ها است.

توجه به این امر که از میان خیل عظیم جمعیت کیفری زندان‌ها، برخی زندانیان کسانی هستند که به خاطر جرایم سنگین محکوم به گذراندن تمامی عمر خود در زندان شده‌اند و برخی از آن‏ها کسانی هستند که به خاطر تخلفی نه چندان مهم، چند ماهی را در آنجا سپری خواهند کرد.  برخی، مهمان دائمی زندان به حساب می‌آیند که پس از چندین مرتبه رهایی، دوباره گرفتار جرم شده و راهی زندان گردیده‌اند و برخی دیگر افرادی هستند که از سر تقدیر و به دلایلی همچون بدهی مالی و… سر از زندان در آورده‌اند و مهم‌تر از همه برخی از آن‌ها کسانی محسوب می‌شوند که تنها بر اساس اتهامی که به آن‌ها وارد شده است و گاه می‌تواند نتیجه سوءتفاهم یا دسیسه چینی دیگران بوده باشد در زندان به سر می‌برند و چه بسا که بی گناهی آنان نیز پس از مدتی اثبات گردد و از محیط زندان رهایی یابند، امری در خور توجه و تأمل می‌باشد. به عبارت دیگر امروزه زندانی را فرد منفور و مطرودی که باید در سیاه چاله‏های تاریک و نمور به دور از اجتماع نگهداری شده و با تحمل درد، رنج، خفت و حقارت، کفارۀ گناه و رفتار ضد اجتماعی خود را بپردازد نمی‌دانند. برعکس، او را انسانی می‌دانند که هر چند، مثل هر بشر جایزالخطای دیگر، مرتکب رفتار نادرستی شده، لیکن، مانند همه انسان‌ها، مستحق برخورداری از رفتای انسانی در حین تحمل مجازات و نیز قادر به اصلاح و باز اجتماعی شدن است. به عبارت دیگر، زندان‌های ایران اهمیت مضاعف می‌یابد. اولاً از این رو که وجود شرایط غیر انسانی در زندان‌ها با اهداف بشر دوستانه اسلام و کرامت ذاتی که انسان‌ها در این آیین الهی از آن برخوردارند در تعارض است و ثانیاً از آن جهت که حبس گرایی مفرط در قوانینی مثل قانون تعزیرات 1375 و عدم تمایل قضات به استفاده از نهادهایی چون تعلیق و تخفیف مجازات،زندان‌های ایران را مملو از تعداد قابل توجهی از افرادی چون بدهکاران مالی، مرتکبان جرایم غیر عمدی، صادر کنندگان بی تقصیر چک‌های بلامحل و نظایر آن‌ها کرده که این افراد را نمی‌توان به مفهوم واقعی کلمه جنایتکار و مستحق تحمل حبس‌هایی با شرایط سخت دانست.

سمت و سوی دیگر تلاش‌های انجام شده طی سالیان اخیر در کشورهای مختلف نیل به اهداف ارعابی و اصلاحی مجازات حبس بوده است، سیستم زندانبانی که تأثیری در اصلاح محبوسین نداشته بلکه آن‌ها را حرفه‌ای‌تر از گذشته از زندان خارج می‌سازد و نقش ارعابی آن در باز داشتن زندانیان و سایر افراد جامعه کم رنگ است، نمی‏تواند یک سیستم موفق و افتخار آمیز باشد.

فصل اول : کلیات تحقیق

زندان و تأثیر آن در بزهکاری

1-1 بیان مسأله

علی رغم نظریات موافق و مخالفی که در خصوص مجازات سلب آزادی بشر ( حبس ) ارائه شده است امروزه استفاده از این مجازات در تمام نظام‌های کیفری رواج دارد و شاید حذف آن از زرادخانه‌های کیفری در حال حاضر نه ممکن و نه منطقی باشد.

تأمل در آمار یک‌صد و هشتاد هزار نفری زندانیان در ایران و مجموعه سازمان‌های گسترده، بودجه و امکاناتی که برای نگهداری، اصلاح و تربیت، باز پروری و همچنین در برخی موارد ارائه خدمات مراقبت بعد از خروج به این جمعیت گسترده صرف می‌گردد، اهمیت این موضوع و لزوم توجه بیشتر به جنبه‌های مختلف این مجازات را بیشتر نمایان می‌سازد.

بی تردید تفاوت‌های بسیاری میان این افراد در نوع جرم ارتکابی و نوع اتهام و مکانی که در بند آن هستند وجود دارد. برخی از این جمعیت یک‌صد و هشتاد هزار نفری در مراکزی نگهداری می‌شوند که از مکان‌های مناسب و از امکانات رفاهی مطلوب، کارکنان آموزش دیده و مبتنی بر برنامه‌های اصلاحی و تربیتی برخوردار می‌باشند و برخی دیگر از مکان‌هایی فاقد شرایط مطلوب، که زندانیان پس از ورود به آن در معرض انواع آسیب‌ها، بیماری‌ها، تهدیدها و سوء استفاده‌ها قرارمی گیرند، که در مواردی این امر می‌تواند توسط خود زندانیان صورت پذیرد. اما علی رغم تفاوتی که میان این‌گونه زندانیان و مکان‌های نگهداری آنان به عنوان زندان وجود دارد، یک چیز در میان همۀ آن‌ها مشترک است. تک تک آن‌ها زندانانی محسوب شده و مکانی که در آن به سر می‌برند صرف نظر از اسم‌های مختلف در نظر گرفته شده برای آن‌ها زندان محسوب می‌گردد. حال آنچه که به عنوان زندان از آن نام می‌برند و لاجرم افراد در بند آن‌را، خواه کوتاه و خواه بلند مدت و خواه به عنوان بازداشت و خواه به عنوان مجازات، زندانی می‌نامند و در خور تدبر و تأمل می‌باشد. به راستی هدف ما از اجرای مجازات زندان چیست؟ اجرای مجازات زندان چه تأثیری بر زندانی، خانوادۀ وی و اجتماع دارد؟ آیا در بند کشیدن و محصور نمودن جسم زندانی به معنای در بند کشیدن تمامی حقوق اساسی زندانی است؟ آیا سلب آزادی فرد به معنای سلب سایر حقوق وی می‌باشد؟

در تحقیق حاضر که از دو بخش تشکیل گردیده بخش اول به تبیین زندان و جایگاه آن در حقوق کیفری اختصاص یافته و سعی گردیده پاسخی شایسته نیز در لابه لای مباحث به این سئوالات داده شود. در بخش دوم حقوق زندانیان در ایران و عملکرد سازمان زندان‌ها در زندان مرکزی اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است.

1-2 اهمیت تحقیق

با پذیرش مجازات زندان به عنوان یک مجازات مهم در نظام عدالت  کیفری که با در بند کشیدن آزادی فرد، نقش خود را به عنوان یک کیفر در برابر جرم ارتکابی این فرد نشان می‌دهد، این سئوال مطرح می‌گردد که آیا هدف ما از اجرای این مجازات، سلب تمام حقوق این فرد بوده است؟ و آیا این حبس باعث سلب سایر حقوق فرد زندانی نمی‌گردد؟ و سئوال مهم‌تر نهاد زندان باید چگونه باشد تا ضمن برخورداری از کارآمدی لازم به عنوان یک کیفر،حقوق اساسی زندانیان را نیز تا حد مطلوب رعایت نماید؟

درک جنبۀ انسانی و حقوق بشری حبس امری بسیار ساده و نیاز به فلسفه بافی و استدلال‌های گوناگون ندارد.کافی است هر کس چشم خود را در لحظه‌ای فرو بندد و با خود بیاندیشد که اگر هرآینه روزی از سر تقدیر، و به هر دلیلی سر از زندان در آورد چه انتظاری از این نهاد می‌تواند داشته باشد و متوقع چه راهکارهایی خواهد بود که در عین حال که وی را متوجه و ملزم به جبران خطای خود نماید به گونه‌ای کافی در برابر مخاطرات احتمالی که منجر به تباهی و نابودی‌اش می‌گردد محافظت نماید.

متأسفانه علی رغم آفت‌ها و مخاطرات گوناگون تعریف شده برای مجازات حبس و لزوم استفاده از این مجازات به عنوان آخرین راه حل، روز به روز شاهد افزایش تعداد زندانیان در سراسر جهان و کشور خودمان می‌باشیم. در کشور ما با توجه به تورم قوانین کیفری و استفاده از اهرم مجازات حبس به عنوان یک مجازات اصلی حتی در مورد تخلفات نه چندان مهم چون بدهی مالی، ارتکاب جرایم غیر عمد و…، آفات و مضرات زندان و تأثیر نامطلوب آن بر فرد زندانی، خانوادۀ او و کل جامعه، توجه بیشتر به حقوق اساسی زندانیان، را ضروری می‌نماید. متأسفانه عموم مردم جامعه نه تنها از شرایط بد زندان‌ها مشکلات و آفات زندان،متأثر و متألم نمی‌گردند بلکه اطلاع از برخی حقوق زندانیان موجبات نارضایتی و اعتراض آن‌ها را نیز فراهم می‌گرداند.

صرف نظر از تمامی موارد ذکر شده و جنبه‌های انسانی و حقوق بشری زندان، اگر صرفاً از دیدگاه اصلاحی و تربیتی به مقولۀ حبس نگاه کنیم آیا در زندان‌هایی که علاوه بر آزادی زندانی، وی را از سایر حقوق انسانی‌اش محروم می‌کنیم و او را در شرایط حقارت آمیز و خفت بار نگهداری می‌کنیم، به جای اصلاح و بازپروری، موجب سقوط و غلتیدن هرچه بیشتر زندانی از مقام انسانیت نمی‌گردیم؟ آیا صحیح می‌باشد در زندان‌هایی که زندانی تحت شرایط غیر انسانی و تحقیر آمیز نگهداری می‌شود توقع داشت در این شرایط و پس از آزادی این فرد از خود رفتارهای انسانی بروز دهد؟

لذا علاوه بر دیدگاه حقوق بشری و انسان دوستانه، جهت رسیدن به اهداف اصلاحی و تربیتی زندان‌ها و کاهش آفت زندان و تأثیر نامطلوب آن بر جامعه و زندانی باید هر چه بیشتر حقوق انسانی زندانیان را شناخت و در جهت تثبیت و احقاق آن اقدام نمود و این پایان نامه تلاشی جزیی در این راه می‌باشد.

1-3 اهداف تحقیق

مهم‌ترین اهداف این تحقیق به شرح ذیل می‌باشد :

1- بررسی و شناخت برخی از حقوق که در آیین نامۀ اجرایی سازمان زندان‌ها برای زندانیان پیش بینی شده است.

2- ارزیابی عملکرد سازمان زندان‌ها در ایران در راستای اجرای حقوق پیش بینش شدۀ زندانیان در آیین نامۀ اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی.

3- بررسی و تطبیق حقوق پیش بینی شده برای زندانیان در ایران با حقوقی که در حداقل قواعد استاندارد سازمان ملل متحد برای زندانیان پیش بینی شده است.

4- ارزیابی حقوق زندانیان در اردوگاه مرکزی اصفهان و عملکرد سازمان زندان‌ها در این استان.

1-4 سئوالات و فریضه‏های تحقیق

آیا آیین فعلی سازمان زندان‌ها علی رغم اصلاحات متعددی که در آن صورت گرفته است می‌تواند ما را در جهت نیل به اهداف اصلاحی و تربیتی مجازات حبس موفق کند؟ آیا در آیین نامۀ سازمان زندان‌ها جنبه‌های انسانی و حقوق بشری مجازات حبس به طور کامل مدنظر قرار گرفته است؟

آیا جهت اجرای این آیین نامه امکانات و تسهیلات لازم در اختیار سازمان زندان‌ها قرار گرفته است؟

آیا سازمان زندان‌ها نسبت به اجرای کامل مفاد آیین نامه اقدام می‌نماید؟

1- به نظر می‌رسد حقوقی که در آیین نامۀ سازمان زندان‌ها برای زندانیان پیش بینی شده است جوابگوی تمام نیاز زندانیان نمی‌باشد.

2- به نظر می‌رسد وضعیت حقوق زندانیان در ایران، در برخی از موارد، از حداقل حقوقی که در حداقل قواعد رفتار سازمان ملل متحد پیش بینی شده است کمتر می‌باشد.

3- به نظر می‌رسد تمام حقوق پیش بینی شدۀ زندانیان، در آیین سازمان زندان‌ها در حاضر توسط سازمان زندان‌ها اعمال نمی‌گردد.

 

 

پژوهش به بررسی میزان تأثیر شن بازی درمانی در درمان كودكان بیش فعال 7-5 سال استان تهران پرداخته است.

برای تشخیص كودكان بیش فعال از پرسشنامه كانرز استفاده شده و همینطور از سینی شن بعنوان ابزار استفاده شد.

ازآنجائیكه آزمودنیها دردو گروه آزمایش و كنترل قرار داشتند گروه آزمایشی مورد درمان قرارگرفتند اما گروه كنترل كه  از شیوه‌ی آموزش مهد كودك استفاده كرده بودند با افزایش بیش فعالی روبرو شدیم كه در این پژوهش شیوه‌ی آموزشی مهد كودك‌ها مورد انتقاد قرار گرفت.

 

فهرست عناوین

فصل اول ……………………………… 1

مقدمه………………………………… 2

بیان مسئله …………………………… 5

ضرورت و هدف پژوهش …………………….. 7

فرضیه‌ی پژوهش …………………………. 9

سوال پژوهش …………………………… 9

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها…………… 9

فصل دوم ……………………………… 11

اختلال مربوط به كمبود توجه (بیش فعالی)……. 12

نشانه های كمبود توجه – بیش فعالی دركودكان .. 12

عوامل مؤثر در بروز بیماری ……………… 21

شیوع ………………………………… 25

بیش فعالی و رابطه آن با جنسیت ………….. 26

سبب شناسی ……………………………. 27

خصوصیات بالینی (ADHD)………………….. 28

درمان ……………………………….. 30

دارو درمانی ………………………….. 31

رفتار درمانی …………………………. 34

روشهای عامل سنتی ……………………… 34

بازی چیست؟……………………………. 36

عوامل مؤثر در بازی ……………………. 37

تأثیر جنس ……………………………. 37

تأثیر هوش ……………………………. 38

تأثیر سن …………………………….. 39

تأثیر محیط …………………………… 39

بازی واهمیت آن ……………………….. 40

ارزشهای بازی …………………………. 41

انواع بازی از دیدگاه پیاژه …………….. 43

بازی تمرینی ………………………….. 43

انواع بازیهای تمرینی ………………….. 45

بازی نمادین ………………………….. 46

مراحل بازیهای نمادین ………………….. 47

انواع بازیهای نمادین ………………….. 48

بازی با قاعده ………………………… 51

نظریه های مربوط به بازی ……………….. 52

نظریه‌ی انرژی اضافی یا مازاد…………….. 52

نظریه‌ی پیش تمرین ……………………… 53

نظریه‌ی استراحت و رفع خستگی …………….. 53

نظریه‌ی تكرار فعالیتهای اجدادی ………….. 54

نظریه‌ی تكرار فعالیتهای غریزی …………… 55

نظریه‌ی جبران …………………………. 55

نظریه‌ی اصل لذت ……………………….. 56

كاتارسیس …………………………….. 56

دیدگاه دكرولی درمورد بازی ……………… 57

دیدگاه فروبل …………………………. 58

دیدگاه ژان شاتو ………………………. 58

دیدگاه پرز …………………………… 59

دیدگاه اشترن …………………………. 60

دیدگاه شارلوت بوهلر …………………… 60

دیدگاه هارلوك ………………………… 61

دیدگاه اسپادگ ………………………… 62

طبقه بندی پارتن براساس میزان درگیری اجتماعی 64

طبقه بندی لوون فلد ……………………. 66

بازیها از نظر اجرا ……………………. 66

اسباب بازی …………………………… 68

ویژگی های اسباب بازی ………………….. 69

انواع اسباب بازی ……………………… 70

ارزش درمانی بازی ……………………… 76

بازی درمانی چیست؟……………………… 77

بازی درمانی از نظر روش شناختی موضوع …….. 78

انشعاب بازی درمانی براساس نظریه روانكاوی … 79

بازی درمانی فعال ……………………… 79

بازی درمانی غیرفعال …………………… 80

بازی درمانی گروهی …………………….. 81

مفاهیم و نظریه های بازی در قرن بیستم ……. 82

اتاق بازی درمانی ……………………… 90

شن بازی درمانی و تاریخچه آن ……………. 91

اهمیت شن در تكنیك دنیا ………………… 99

گستره‌ی نظریه كاف درشن بازی …………….. 104

فرآیند بهبودبخشی و درمان شن بازی ……….. 106

قدرت درمانی شن بازی از دیدگاه یونگ ……… 108

تعبیر وتفسیر با تأخیر …………………. 110

از رمز درآوردن سینی های شن …………….. 113

كودك از بازی با شن چه چیزهایی یاد می گیرد؟.. 115

مراحل رشدی پیاژه در شن بازی كودكان ……… 119

مروری بر تحقیقات انجام شده …………….. 125

فصل سوم ……………………………… 136

مقدمه ……………………………….. 137

جامعه آماری ………………………….. 137

نمونه وروش نمونه گیری …………………. 137

ابزار پژوهش…………………………… 138

مقیاس درجه بندی معلم كانرز …………….. 139

روش آماری ……………………………. 140

روش اجرا……………………………… 140

مشاهدات بالینی ……………………….. 141

فصل چهارم ……………………………. 143

فرضیه ‌ی پژوهش ………………………… 144

جداول ……………………………….. 144

نمودار ………………………………. 147

فصل پنجم …………………………….. 148

بحث و نتیجه گیری ……………………… 149

لزوم آموزش والدین و آموزگاران ………….. 151

درمان اختلال بیش فعالی-كم توجهی (ADHD) با رویكرد شناختی – رفتاری …………………………………….. 152

انتقادات …………………………….. 161

پیشنهادات ……………………………. 162

پیوست………………………………… 164

منابع ……………………………….. 167

مقدمه

ما اكنون در زمانی زندگی می كنیم كه تمام چیزها بسرعت درتغییرند و باورها، نظرات و عقاید مربوط به ماهیت كودكان از آن مستثنی نیستند، ولی امروزه، مثل همیشه والدین تأثیر قابل توجهی در دنیای كودك اعمال می نمایند.
(آزاد 1380 ص 354).

سالهاست كه پزشكان و متخصصان بهداشت بوجود پدیده ای به نام شیطنت افراطی پی برده اند. رفتارهای عجیب و افراطی در بچه ها كه همیشه در بررسی و برخورد با آن گرفتار مشكلات فراوان بوده اند، طی سالهای متمادی فرضیه‌ی صدمات مغزی هنگام تولد كه فرضیه‌ی كاملاً قابل قبولی می نمود و بیش تر پزشكان وقتی از یافتن توضیحی برای رفتارهای غیرعادی بچه ها عاجز می ماندند با توسل به اصطلاح صدمات مغزی خفیف از زیر بار برخورد مسئولانه شانه خالی می كردند
(پل كارسن 1371 ص 9).

یكی از رایج ترین اختلالات دوران كودكی، اختلال كمبود توجه –بیش فعالی[1] است كه در اغلب موارد تا دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا می كند.

كودكان مبتلا به این اختلال بدون اینكه فكر كنند، مدام به اطراف حركت می‌كنند. آن هاممكن است خواست ها و انتظارات اطرافیانشان را درك كنند ولی به دلیل اینكه قادر به توجه كافی نیستند و نمی توانند مدتی آرام بیشینند و تمركز كنند، توانایی پیروی كردن از دستورهای آنان را ندارند (سلحشور 1384 ص 41).

تاكنون برای اختلال كمبود توجه- بیش فعالی درمان قطعی و خاص پیدا نشده است ولی بنحوی میتوان با استفاده از روش های گوناگون، علائم آن را تحت كنترل درآورد (همان منبع).

درمانهایی كه برای كاهش علایم اختلاف كمبود توجه- بیش فعالی توصیه می شود عبارتند از :

رژیم های خوراكی، تمرینات بدنی (مثل یوگا، آرام سازی عضلانی) تمرین تمركز، آموزش های دیداری، گفت و گو دو به دو، بازی درمانی و روان درمانی های فردی (تای نن[2]2005).

پژوهش حاضر بررسی میزان تأثیر شن بازی درمانی را در درمان  كودكان بیش فعال 7-5 ساله استان تهران مورد بررسی قرار می دهد.

بازی راهی است كه بزرگسالان رایاری می دهد تا انتظارات و تصویرهای اجتماعی كودكان را درك و اصلاح كنند. در بازی درمانی  كودكان تشویق می شوند كه بعضی از امور را  اجرا كنند و درمانگر به آن واكنش نشان دهد یا درآن شركت می كنند (پاول هنری ماسن و دیگران 1368 ص 391).

بازی به كودك كمك می كند كه خود را بشناسد و با كشف قابلیتهای ذهنی و فیزیكی و با به كارگیری قوه‌ی تخیل خود دنیای پیرامونش را شناسایی كند، افق دیدش را وسعت دهد و درذهن جهان پیرامونش را به مجموعه ای قابل اراده تبدیل نماید و درجریان قوی عواطف و احساساتی كه از دنیای خارج به طرف او درحركت است، اختیار هدایت ذهنش را به دست بگیرد. بازی وسیله ای است كه كودك از طریق آن می تواند عواطف مثبت خود را بیان كرده و ازمیان احساسات منفی راهی بگشاید (قائمی 1375 ص 46).

دراین میان بازی درمانی، روشی است كه به یاری كودكان پرمشكل می‌شتابد تا هنگامی كه بتواند مسایل خود را به دست خویش از طریق بازیهایشان حل كنند. درعین حال نشان دهنده‌ی این واقعیت است كه بازی برای كودكان همانند یك وسیله طبیعی است، با این هدف كه بتواند خویشتن و هم چنین ویژگی های درونی خود را بشناسد و به آن عمل كند دراین نوع درمان به كودك فرصت داده می شود تا احساسات آزار دهنده و مشكلات درون خود را ازطریق بازی بروز دهد و آنها را به نمایش بگذارد، همانند آن گونه از درمانهایی كه افراد بزرگسال ازطریق آن با سخن گفتن، مشكلات خودرا بیان می كنند (اكسلاین 1369 ص 20).

بازی[3] و بازی درمانی[4] از زمره‌ی روشهایی است كه نتایجی مفید وقابل توجهی را ارائه نموده و به شیوه ای مثبت به رفتارهای هیجانی و تكانشی تعادل می‌بخشد بازی باعث كاهش تنش های ناشی از فشارهای محیطی، ایجاد احساس راحتی و آرامش در فرد بازی كننده می شود (هارویز 1979).

از زمره‌ی بازیهای درمانی، شن بازی درمانی، تكنیكی است غیركلامی كه درآن كودك با ساختن دنیای خود در سینی شن به بیان تعارضات، تمایلات و هیجاناتش می پردازد و درجریان خلق صحنه توسط كودك، درمانگر نقش مشاهده گر صامت را بازی می كند، تعبیر و تفسیر انجام می پذیرد تا زمانیكه چندین سینی توسط كودك در مدت زمان معینی ساخته می شود (محمدی 1384 ص 10).

بیان مسئله

درسالهای اخیر آگاهی ما، درمورد تحرك بیش از حد به میزان چشمگیری افزایش یافته و نیز توجه ها از میزان فعالیت، به نارساییهای توجه و سپس به مسایل گسترده تر رشد اجتماعی تغییر جهت داده است (باركلی 1981).

این اختلال معمولاً اولین بار در دبستان تشخیص داده می شود یعنی زمانیكه سازگاری با مدرسه دچار اختلال شده است (انجمن روانپزشكی آمریكا 1994).

 

فروشگاه اینترنتی دانلود پایان نامه ارشد-سبز فایل
http://sabzfile.com

فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. مقدمه……………………………………………………………………………… 2
1-2. بیان مسئله……………………………………………………………………….. 3
1-3. متغیرها…………………………………………………………………………….. 4
1-3-1. متغیرمستقل: راهکارها……………………………………………………….. 4
1-3-2. متغیرتابع: طرح‌های همکاری (امانت بین کتابخانه ای،اشتراک منابع)…….4
1-4. اهمیت وضرورت تحقیق…………………………………………………………… 4
1-5. اهداف تحقیق………………………………………………………………………. 5
1-5-1. هدف اصلی……………………………………………………………………….. 5
1-5-2. اهداف فرعی………………………………………………………………………. 5
1-6. استفاده‌ی کاربردی ازتحقیق………………………………………………………. 6
1-7. فرضیه…………………………………………………………………………………. 6
1-8. سؤال اصلی تحقیق………………………………………………………………… 6
1-8-1. سؤال‌های تحقیق……………………………………………………………….. 6
1-9. تعاریف مفهومی وعملیاتی………………………………………………………… 7
1-9-1. تعریف مفهومی…………………………………………………………………… 7
1-9-2. تعریف عملیاتی…………………………………………………………………… 8
فصل دوم مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه‌ی تحقیق
2-1. مقدمه…………………………………………………………………………………. 9
2-2. تعریف همکاری……………………………………………………………………….. 9
2-3. ایجادطرح همکاری بین کتابخانه‌ای………………………………………………… 10
2-4. روش‌های همکاری………………………………………………………………….. 10
2-4-2. همکاری کتابخانه‌هادردانشگاه وروکلاو………………………………………….. 12
2-5. شرایط لازم برای کسب موفقیت دربرنامه‌های همکاری بین کتابخانه‌ها ……….14
2-6. انواع همکاری‌های بین کتابخانه‌ای…………………………………………………. 15
2-7. اهداف همکاری بین کتابخانه‌ها…………………………………………………….. 19
2-8. همکاری بین کتابخانه‌ای؛غنی کردن کتابخانه‌های کوچک……………………….. 21
2-9. همکاری بین کتابخانه‌هادرمان نه پیشگیری……………………………………….. 22
2-10. امانت بین کتابخانه‌ای………………………………………………………………. 24
2-10-1. ایجادنظام امانت بین کتابخانه‌ای………………………………………………… 26
2-10-2. رهنمودهای ایفلادرخصوص اصول اجرای امانت بین کتابخانه‌ای وخدمات تحویل مدرک درسطح بین‌الملل..27
2-10-3. اصول ورهنمودهای اجرایی………………………………………………………. 28
2-10-3-1. مزایای همکاری بین کتابخانه‌ها………………………………………………. 28
2-10-3-2. مزایای کتابخانه‌های مشترک…………………………………………………. 29
2-10-4. پروتکل امانت بین کتابخانه‌ای: پیشرفت وپروژه‌ها……………………………….29
2-11. تأثیرنظام‌های رایانه‌ای برخدمات امانت بین کتابخانه‌ای…………………………. 31
2-12. امانت بین کتابخانه‌ای درایران……………………………………………………….. 32
2-13. امانت بین کتابخانه‌ای درسایرکشورها ………………………………………………33
2-13-1. ایالات متحدۀآمریکا…………………………………………………………………. 33
2-13-1-1. کدامانت برای ایالات متحده،توسط کمیته امانت بین کتابخانه‌ای………….. 34
2-13-1-2. پروژۀامانت بین کتابخانه‌ها وتحویل مدرک درآمریکای شمالی……………… 35
2-13-1-3. مکزیک…………………………………………………………………………….. 35
2-13-1-4. انگلستان…………………………………………………………………………. 35
2-13-1-5. استرالیا…………………………………………………………………………… 36
2-13-1-6. هندوستان……………………………………………………………………….. 36
2-13-1-7. دانمارک………………………………………………………………………….. 37
2-14. اشتراک منابع………………………………………………………………………….. 37
2-14-1. نکات اساسی درطرح‌های اشتراک منابع……………………………………….. 39
2-14-2. جایگاه اشتراک منابع درتوسعه خدمات کتابداری واطلاع رسانی……………… 40
2-14-3. استفاده کنندگان چندگانه ازمنابع اطلاعاتی…………………………………….. 41
2-14-4. ضرورت ایجاددستگاه‌های اجرایی مناسب………………………………………… 42
2-14-5. اشتراک منابع، فراهم‌آوری مشترک……………………………………………….. 43
2-14- 5-1. تحویل مدرک واشتراک منابع……………………………………………………. 44
2-14-6. محدودیت‌هایی که دراشتراک منابع پیش می‌آید………………………………… 44
2-15. پیشینه‌های تحقیق……………………………………………………………………. 45
2-15-1. مطالعات انجام شده درخارج ازایران……………………………………………….. 45
2-15-1-2. مطالعات انجام شده درداخل ایران…………………………………………….. 50
2-15-1-3. جمع‌بندی پیشینه‌های تحقیق…………………………………………………. 58
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1. مقدمه……………………………………………………………………………………… 61
3-2. روش تحقیق………………………………………………………………………………. 61
3-3. جامعه آماری……………………………………………………………………………….. 62
3-4. حجم نمونه………………………………………………………………………………… 62
3-5. روش نمونه‌گیری………………………………………………………………………….. 62
3-6. ابزارگردآوری اطلاعات (روایی،پایایی)…………………………………………………… 63
3-6-1. ابزارگردآوری اطلاعات…………………………………………………………………… 63
3-6-2. روایی…………………………………………………………………………………. 63
3-6-3. پایایی……………………………………………………………………………………. 63
3-7. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات…………………………………………………………….. 64
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1. مقدمه……………………………………………………………………………………….. 66
4-2. پرسش اساسی شماره 1: ویژگی‌های جمعیت شناختی جامعه موردمطالعه ازچه خصوصیاتی برخورداراست؟..67
4-2-1. تعدادکارمندان وجنسیت آنهادرکتابخانه‌های نهادرهبری…………………………….. 67
4-2-2. نوع دانشگاه ………………………………………………………………………………68
4-2-3. سال تاسیس دانشگاه ………………………………………………………………….69
4-2-4. تعداداعضای کتابخانه‌های نهادرهبری…………………………………………………. 70
4-2-5. رشته تحصیلی مسئولین کتابخانه‌های نهادرهبری…………………………………. 71
4-2-6. سطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانه‌های نهادرهبری……………………………….. 72
4-3. پرسش اساسی شماره 2: وضعیت کنونی منابع وشیوه تهیه آن درکتابخانه‌های نهادرهبری ازچه ویژگی‌هایی برخورداراست؟..73
4-3-1. انتخاب منابع کتابخانه به چه صورتی انجام می‌شود؟………………………………. 73
4-3-2. خریدمنابع برای کتابخانه به چه صورتی انجام می‌شود؟……………………………. 74
4-3-3. چندعنوان کتاب درکتابخانه موجوداست؟…………………………………………….. 74
4-3-4. منابع موجوددرکتابخانه به چه نحوی ثبت می‌گردند؟…………………………………75
4-3-5. آیامنابع چاپی والکترونیکی کتابخانه درارتباط بانیازهای آموزشی وپژوهشی دانشکده یادانشگاه می‌باشد؟..75
4-3-6.کدام یک ازمواردزیررابرای استفاده کنندگان کتابخانه مشترک هستید؟……………. 76
4-3-7. چه تعدادازنشریات ادواری راآبونه هستید؟……………………………………………. 77
4-3-8. گرایشات موضوعی کتابخانه رابه ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 7 مشخص نمائید؟…….78
4-4. پرسش اساسی شماره 3: توانایی مالی کتابخانه‌های نهادرهبری درجهت ایجادطرح‌های همکاری تاچه میزان می‌باشد؟..80
4-4-1. آیاکتابخانه دارای بودجه اختصاصی می‌باشد؟……………………………………….. 80
4-4-2. بودجه اختصاص یافته برای تهیه منابع کتابخانه کافی است؟………………………. 81
4-4-3. تاچه اندازه متمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهادرهبری می‌باشید؟….82
4-4-4. تاچه اندازه طرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای رامی‌شناسید؟………………………83
4-5. پرسش اساسی شماره 4 : نیروهای انسانی کتابخانه‌های نهادرهبری تاچه میزان نسبت به اصول همکاری وپذیرش آن ازآمادگی لازمه بهره‌مند می‌باشند؟………84
4-5-1. به نظرشما امانت بین کتابخانه‌ای تاچه اندازه درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران مؤثراست؟…84
4-5-2. چنانچه طرح همکاری بین کتابخانه‌های نهادرهبری ایجادشودبرای حمایت همه جانبه جهت اجرایی شدن آن ازآمادگی لازم برخوردار هستید؟…………….85
4-5-3. اگرسازمان نهادرهبری درجهت کمک به بالابردن کیفیت وتوسعه منابع اطلاعاتی به کنسرسیوم‌های اشتراک منابع دانشگاهی بپیوندد، به نظرشمادرجهت اهداف طرح‌های همکاری بین کنابخانه‌ها، طرح مناسبی خواهدبود؟……86
4-5-4. درچارچوب قوانین ومقررات کتابخانه، شرایطی که برای ایجادطرح همکاری بین کتابخانه‌های نهادرهبری درنظرگرفته می‌شود را می‌پذیرید؟………..87
4-6. پرسش اساسی شماره 5 : وضعیت امکانات وتجهیزات موجوددرکتابخانه‌های نهادرهبری تاچه میزان مناسب است؟…..89
4-6-1. چه تعداد دستگاه کامپیوتردرکتابخانه موجوداست؟……………………………………89
4-6-2. آیاازنرم افزارکتابخانه‌ای استفاده می‌کنید؟…………………………………………… 90
4-6-3. برای دسترسی اعضاءبه کتابخانه ومنابع آن ازچه امکاناتی بهره‌برداری می‌کنید؟…90
4-6-4. آیا از وجودمنابع الکترونیکی (E- books) درکتابخانه برخوردارهستید؟………………91
4-6-5. کتابخانه ازکدام امکانات وتجهیزات جانبی ذیل برخورداراست؟…………………….. 92
4-6-6. برای به اشتراک گذاری منابع دربین کنابخانه‌های نهادرهبری،ازکدام نوع مواردفناوری اطلاعاتی بهره‌مند هستید؟….92
4-6-7. تاچه اندازه امکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهادرهبری را برای پیاده سازی طرح‌های همکاری مناسب ارزیابی می‌کنید؟…..93
4-7. پرسش اساسی شماره 6 : ساختارومقررات سازمانی نهاد رهبری تا چه میزان از ایجادطرح‌های همکاری استقبال و پشتیبانی می‌کند؟……………… 94
4-7-1. برای ایجاد هماهنگی درهمکاری‌های بین کتابخانه‌ای کدامیک ازمواردزیرضروری است؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید….94
4-7-2. جهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هاکدامیک از شرایط واقدامات زیربایدتأمین گردد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید….95
4-7-3. انجمن‌های حرفه‌ای نقش مهم وتعیین کننده‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانه‌‌ای دارند. بانظریه موافق هستید؟….97
4-8. پرسش اساسی شماره 7: کدام زمینه‌ها درباب همکاری بین کتابخانه‌ها، از ارزش واولویت بیشتری برخورداراست؟…98
4-8-1. کدام یک ازموارد زیردراستفاده مشترک ازمنابع مهم‌تراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید….98
4-8-2. کدام یک ازموارد زیردرمورد فهرست‌نویسی تعاونی ازاهمیت بیشتری برخورداراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید….99
4-8-3. کدام یک ازموارد زیردرموفقیت اشتراک منابع درکتابخانه‌ها ازاهمیت بیشتری برخورداراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید……………….101
4-8-4. همکاری واشتراک منابع رادرخصوص چه نوع منابعی ضروری‌ترومهم‌ترمی‌دانید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید..102
4-9. پرسش اساسی شماره 8 : چه راهکارهایی درخصوص ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری قابل ارائه هستند؟….103
4-9-1. کدامیک ازراهکارهای ذکرشده درخصوص ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری مفید می‌باشد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید……….104
4-9-2. باتوجه به ضرورت ایجادطرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری،کدام یک ازگزینه‌های زیرراپیشنهاد می‌دهید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید…………106
4- 10. سؤال بازتحقیق………………………………………………………………………. 107
4-11. آزمون فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………. 108
4- 11-1. آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………. 108
4- 11-2. آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………… 108
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
5-1. مقدمه……………………………………………………………………………………… 112
5-2. یافته‌های تحقیق………………………………………………………………………….. 112
5-3. بحث ونتیجه‌گیری…………………………………………………………………………. 119
5-5. پیشنهادهای تحقیق……………………………………………………………………… 120
5-5-1. پیشنهادهای اجرایی…………………………………………………………………… 120
5-5-2. پیشنهادهایی برای آینده………………………………………………………………. 120
5-6. محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………. 121
5-6-1. محدودیت‌های در اختیار محقق………………………………………………………….. 121
5-6-2. محدودیت‌های خارج از اختیار تحقیق…………………………………………………… 121
منابع و مأخذ
فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………….. 124
فهرست منابع انگلیسی…………………………………………………………………………… 128
چکیده:
هدف: آشنایی با راهکارهای ایجاد طرح‌های همکاری (امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع) در کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور از نظر، نوع دانشگاه، بودجه، امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی می‌باشد. روش شناسی: از نوع کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی می‌باشد و فایده‌ای که می‌تواند داشته باشد، باعث توسعه و پیشرفت کتابخانه‌های نهاد می‌شود.جامعه مورد مطالعه کتابخانه‌های نهاد رهبری واقع در استان‌های غرب کشور اعم از کردستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان می‌باشند که در مجموع 27 کتابخانه را شامل شده است. ابزار گردآوری داده‌های این پژوهش، پرسشنامۀ محقق ساخته با 38 سؤال بسته و 1 سؤال باز و با مقیاس 3 تا 7 گزینه‌ای لیکرت بود که پایایی آن از طریق محاسبۀ آلفای کرونباخ معادل 88% برآورد گردید. پاسخ پرسش‌های اساسی تحقیق، از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها بوسیله نرم افزار spssویرایش 20 بدست آمده است. یافته‌ها: نشان می‌دهد 4/44% پراکندگی کتابخانه‌ها مربوط به دانشگاه‌های دولتی می‌باشد. 9/25% از کتابخانه‌ها، بودجۀ اختصاصی برای تهیه منابع را خیلی کم و کم، ارزیابی نمودند. در رابطه با امکانات و تجهیزات کتابخانه‌ها جهت پیاده سازی طرح همکاری، ‌3/70 درصد‌ نظرات در انتخاب گزینه‌های کم و خیلی کم بوده است. 8/77% از نیروی انسانی کتابخانه‌ها را مردان تشکیل می‌دهند و در حال حاضر هر یک از این کتابخانه‌ها، یک نیروی کاری در اختیار گرفته‌اند. نتیجه‌گیری: کتابخانه‌ها در زمینه‌های مطرح شده، دچار چالش‌های جدی هستند. در فصل پنجم راهکارهایی در رابطه با چالش پیش روی کتابخانه‌ها ارائه شده است.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
گسترش دانش بشری، محدودیت امکانات مالی و فیزیکی کتابخانه­ها و افزایش روزافزون بهای منابع اطلاعاتی، کتابخانه­ها را در زمینه تهیه‌ی منابع اطلاعاتی مورد نیاز کاربران خود با مشکل مواجه ساخته است؛ به گونه­ای که امروزه هیچ کتابخانه­ای نمی­تواند نیازهای اطلاعاتی مراجعان خود را به تنهایی برآورده سازد. و خودکفا بودن کتابخانه­ها، به مفهوم در اختیار داشتن همه‌ی مدارک، نه امکان پذیر و نه مقرون به صرفه است. از این رو سیاست کتابخانه­ها از مالکیت بر منابع، به دسترسی به منابع اطلاعاتی تغییر کرده است. همکاری بین کتابخانه­ای اصطلاحی جامع برای طیف گسترده‌ای از فرآیندهایی است که درجریان آن گروهی از کتابخانه­ها برای بهره­برداری بیشتر از منابع خود در شکل­های گوناگون مانند فهرست نویسی تعاونی، تبادل اطلاعات کتاب‌شناختی، فهرستگان، اشتراک منابع ، امانت بین کتابخانه­ای آی. ال.ال[1] و مانند آن با یکدیگر به همکاری می­پردازند. همکاری بین کتابخانه­ای ممکن است یک منظوره و یا چند منظوره باشد. در همکاری یک منظوره، کتابخانه­های عضو تنها از یک نوع همکاری مانند فهرست نویسی تعاونی و یا امانت بین کتابخانه­ای بهره می­برند. در حالی که در همکاری چند منظوره، این کتابخانه­ها در دو یا چند زمینه با یکدیگر همکاری می­کنند. سابقه همکاری بین کتابخانه­ای در جهان ظاهراً به نخستین کنفرانس کتابداران در 1853 باز می­گردد که در آن پیشنهادی مبنی بر فهرستگان ملی ان، یو، سی[2] مطرح گردید، اما اقدامات اساسی و برنامه­ریزی شده در این زمینه پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد. همکاری بین کتابخانه­ای از جنبه­های مختلف قابل تأمل و بررسی است. مهم‌ترین آنها همکاری در سازماندهی منابع و مجموعه‌سازی است (بهمن آبادی، 1389، 1).