
پایان نامه ارشد رشته خاک شناسی : تاثیر قارچ مایكوریزا بر تحمل انگور به تنش شوری
پنجشنبه 98/06/28
جهت بررسی اثر قارچ مایكریزا در بهبود وضعیت تغذیه ای انگور در شرایط شور این تحقیق بصورت طرح آزمایشی فاكتوریل در قالب بلوك كامل تصادفی انجام شد. فاكتور های آزمایشی شوری آب در 4 سطح(5/1، 3، 5/4 و 6 دسی زیمنس بر متر)و تیمار تلقیح قارچ مایكوریزا در سه سطح(بدون تلقیح، گونه 1 و گونه 2)در 4 تكرار با 48 گلدان انجام شد. در محیط كشت از ماسه استفاده شد. از نمك NaCl بعنوان عامل شوری استفاده گردید. نتایج نشان داد شوری باعث كاهش ماده خشك ریشه و شاخسار انگور گردید. آستانه كاهش محصول برای رقم سرخ فخری در ریشه 3 و برای شاخسار 1.5 دسی زیمنس بر متر بود.همچنین شوری باعث كاهش غلظت عناصر پتاسیم، كلسیم، منیزیم و همچنین افزایش غلظت سدیم و وكلر در ریشه و شاخسار گردید. تلقیح قارچ مایكوریز در مورد هر دو سویه باعث افزایش شاخصهای رشدی اندازه گیری شده(ریشه و شاخسار) گردید. در این بین سویه Mosseaكارآیی بهتری نسبت Intraradices داشت. تلقیح قارچ همچنین در مورد هردو سویه موجب افزایش جذب فسفر و پتاسیم در شاخسار و ریشه و همچنین میزان شاخص سیزینه برگ گردید.
مقدمه:
یكی ازجدی ترین مشكلات كشاورزی در مناطق خشك و نیمه خشك مسئله شوری و تجمع املاح در سطح خاك می باشد كه موجب كاهش عملكرد و سطح زیر كشت می شود (Al-karaki و Hammadٌٌُ ٢٠٠١). بر طبق برآورد بخش محیط زیست سازمان ملل متحد تقریبا 20% از اراضی كشاورزی و ٥٠% از زمینهای زراعی قابل كشت در دنیا تحت تنش شوری می باشند (Flower و Yeo ١٩٩٥). در ایران مساحت خاكهایی كه به نوعی تحت تنش شوری قرار دارند بالغ بر ٣٢ میلیون هكتار است كه نزدیك به ٣٠% از سطح كل كشور و ٥٥% از اراضی قابل كشت را شامل می شود (Anonymous ١٩٩٤). دو دیدگاه در مورد اثر شوری بر روی رشد و متابولیسم گیاه وجود دارد. عده ای خسارت شوری بر گیاه را ناشی از كاهش پتانسیل آب خاك در اثر تجمع املاح (صدمه اسمزی) و ایجاد خشكی فیزیولوژیك در محیط ریشه دانسته ( Wynxes و Gorbam,١٩٨٣) و گروهی نیز سمیت یونها را عامل خسارت شوری می دانند (Al-Karaki Hasegawa و همكاران ١٩٨٦)ٌ
انگور با توجه خصوصیات فیزیولوژیک منحصر به فرد از نظر سازگاری با اقلیم ، خاک و…. مختلف یکی از مهمترین محصولات باغی استان و کشور است. رقم عمده مورد کشت در استان و شهرستان شاهرود رقم سرخ فخری با سطح زیر کشت حدود4000 هکتار است. مطالعه انجام شده اخیر در منطقه زیراستاق شاهرود نشان داد با توجه به کاهش کیفیت آبهای زیر زمینی استان خصوصا افزایش بیش از حد غلظت کلر، مسمومیت کلر در حال افزایش بوده و در بیش از 50% باغات این مشکل در شدت های متفاوت قابل مشاهده است. نتایج مطالعات اخیر نشان داده مهمترین عامل محدود كننده تولید در مناطق انگور كاری شاهرود بالا رفتن میزان كلر آب آبیاری و مسمومیت این عنصر در گیاه است. این عارضه در مراحل ابتدایی باعث كاهش اندازه میوه و درصد قند می گردد. ولی در مراحل بعد با بروز نكروز شدید برگ باعث ریزش برگها وخشك شدن درخت می گردد. همزیستی گیاه با قارچ میكوریزآربوسكولار در خاكهای شور می تواند روی عملكرد و شاخص های رشد گیاه موثر باشد همچنین با افزایش جذب عناصر کمک به گره زدایی و نیز افزایش تنظیم کننده های اسمزی, رشد گیاه را در شرایط تنش شوری بهبود می بخشد ( شكوفه انتشاری و فائزه حاجی هاشمی ١٣٨٩)
قارچهای میکوریز آ ربوسکولار با کلینیزاسیون ریشه گیاهان میزبان سبب بهبود جذب مواد معدنی به ویژه فسفر شده ( Al-karaki G.N ٢٠٠٠ و Antoun J ١٩٩٨ ) وپس از فتوسنتز منابع کربنی را از گیاه دریافت میکند.اهمیت این قارچ ها در اکثر اکوسیستم ها به واسطه ی فوایدی نظیر افزایش رشد مقاومت به عوامل بیماری زای خاکزاد ,حفظ خاکدانه ها و نیز بهبود چرخه ی میکروبی و مواد غذایی در خاک است .در زمان فقر مواد غذایی احتمالا” قارچ میکروز آربوسکولار نقش قابل توجهی ایفا میکند. قارچهای میکوریز آ ربوسکولار با کلینیزاسیون ریشه گیاهان میزبان سبب بهبود جذب مواد معدنی به ویژه فسفر شده ( Al-karaki G.N ٢٠٠٠ و Antoun J ١٩٩٨ ) وپس از فتوسنتز منابع کربنی را از گیاه دریافت میکند.اهمیت این قارچ ها در اکثر اکوسیستم ها به واسطه ی فوایدی نظیر افزایش رشد مقاومت به عوامل بیماری زای خاکزاد ,حفظ خاکدانه ها و نیز بهبود چرخه ی میکروبی و مواد غذایی در خاک است .در زمان فقر مواد غذایی احتمالا” قارچ میکروز آربوسکولار نقش قابل توجهی ایفا میکند.
پیشرفت روزافزون جمعیت جهان در طی سالهای اخیر سبب افزایش اهمیت تولید انواع محصولات زراعی و باغی جهت تامین نیاز غذایی آنها شده است. از آنجا که مساحت اراضی زیر کشت کل دنیا محدود می باشد لذا افزایش تولید در واحد سطح به عنوان بهترین راهکار در این زمینه مورد بررسی محققین مختلف قرار گرفته است.
کشور ایران با توجه به متوسط بارندگی سالیانه زیر 250 میلیمتر، طبق تقسیمات اقلیمی جزو مناطق خشک و نیمه خشک به حساب می آید و تعیین انواع روشهای مختلف افزایش میزان تولید در واحد سطح از اهمیت نسبی بالاتری برخوردار است. از سالهای دور تاکنون روشهای شیمیایی مختلف مانند انواع کودهای شیمیایی پرمصرف و کم مصرف مورد استفاده قرار می گیرد. سهل الوصول بودن انواع کودهای شیمیایی و تاثیر سریع آنها بر عملکرد محصولات زراعی و باغی باعث شده است تا استفاده از این کودها در جهان و به خصوص در منطقه خاور میانه به سرعت در حال پیشرفت باشد. لکن بررسی های مختلف نشان می دهد کاربرد انواع کودهای شیمیایی بر روی جمعیت میکروارگانیسم های مفید و همچنین بر خصوصیات مطلوب خاک اثر سوئی داشته و موجبات تخریب ساختمان و سایر شرایط فیزیکی خاک را فراهم می سازد.
علاوه بر روشهای مختلفی که در زمینه تغذیه شیمیایی گیاهان به کار می رود، راهکارهای دیگری نیز توسط محققین ارائه شده است که علاوه بر آنکه نسبت به روشهای شیمیایی کارآیی بیشتری دارد، دارای خطرات زیست محیطی کمتری می باشد. از جمله این روشها می توان به استفاده از انواع میکروارگانیسمها، و اسیدهای مختلف آلی در خاک و گیاه اشاره نمود. تحقیقات متعدد نشان می دهد که استفاده از انواع میکروارگانیسم های مفید در خاک می تواند باعث افزایش غلظت و فراهمی عناصر تغذیه ای مورد نیاز گیاهان شود.
استفاده از انواع میکروارگانیسمهای مفید مانند انواع قارچها و باکتریها به صورتهای مختلف مانند گسترش هیفهای قارچی و ترشح انواع اسیدهای آلی، تولید انواع آنزیمهای تخریب کننده دیواره سلولی قارچهای بیماریزای گیاهی، ایجاد مقاومت گیاهی در شرایط سخت و… سبب ایجاد شرایط بسیار مناسب جهت رشد و توسعه ریشه گیاهان و سایر شرایط فیزیکی خاک می شود.
علاقه روز افزون به کشاورزی پایدار و حفظ کیفیت منابع اراضی باعث شده است تا معیارهای گوناگونی در سنجش کیفیت خاک مورد استفاده قرار گیرند. تحقیقات متعدد در زمینه انتخاب معیار مناسب از کیفیت خاک جهت پایش تاثیر نوع میکروارگانیسمهای مورد استفاده درخاک انجام شده است. در این راستا ویژگی های بیولوژیک خاکها و همچنین سنجشهای آنزیمی به عنوان معیار مناسبی جهت تعیین تنشهای اکولوژیک مورد استفاده قرار می گیرند.
بررسی ها نشان داد آنزیم های مختلف نیز همانند بسیاری از میکروارگانیسمها تاثیر مثبتی در رشد گیاهان دارند که به همین دلیل محققین آنزیم را به عنوان شاخص مفید در تعیین کیفیت خاک و شاخص بیولوژیک معرفی نمودند.
یکی از اساسی ترین مشکلات در برقراری همزیستی گیاهان با میکرو ارگانیسم ها تنش شوری است. از جمله دلایل آسیب نمک در گیاهان ,عدم تعادل کاتیون ها و آنیون های ضروری و تغییر در ظرفیت نگه داری آب و نیز سمیت حاصل از غلظت زیاد یونها است. کلرورسدیم در غلظت کم میتواند برای رشد باکتری و گیاه مفید باشد در عین حال تراکم ان برای گیاه مضر بوده و باعث کاهش تعداد گره های ریزو بیومی میشود (١٣٨٦(Haji hashemi. F. کاهش رشد ناشی از تنش شوری به دلیل کاهش جذب مواد غذایی است که دلیل ان رقابت کلر وسدیم به یون های غذایی از جمله یون پتاسیم میباشد. مطالعات نشان داده است که علت اصلی کاهش رشد ناشی از تنش شوری, دشواری در جذب مواد غذایی معدنی به علت با سدیم است ونمک های سدیم تولید ماده خشک,مقدار منیزیم,کلسیم و پتاسیم برگ را کاهش می دهند (Francois L.E و Lesch S.M ١٩٩٤). کاهش فتوسنتز ناشی از تنش شوری به دلیل باز دارندگی از فسفر یلاسیون نیست زیراکلرور سدیم فسفریلاسیون چرخه ای را تحریک می کند. تنش شوری باعث انباشتگی مواد حد واسط مسیر کیلیکولات شده ونیز میزان تثبیت دی اکسید کربن و فعالیت آنزیم PEP كربوكسیلاز را کاهش می دهد.
اثر تنش شوری بر میزان تنفس ممکن است ناشی از اثرات ناسازگار آن بر اجزای تنفسی باشد. قارچهای میكوریز آربوسكولار دارای رابطه همزیستی با ریشه اكثر گیاهان می باشند و در جذب مواد غذایی به ویژه عناصر كم تحرك در خاك مؤثر می باشند. این قارچها علاوه بر افزایش جذب مواد معدنی در گیاهًٌُْ,می توانند سبب تحریك مواد تنظیم كننده رشد, افزایش فتوسنتز, بهبود تنظیم فشار اسمزی در شرایط خشك, افزایش مقاومت به تنشهای محیطی نیز شوند (خاوازی ك. اسدی رحمانی ه. ملك.تی م.ج ١٣٨٤). رابی و المونی (Rabie G.H و Almadani A.M ٢٠٠٥) بیان داشتند كه قارچهای میكوریزاربوسكولار گیاهان را در برابر اثرات مضر نمک محافظت می كند.
ثر تنش شوری به گیاه بستگی به تركیب یونی و غلظت یونی گیاه دارد. غلظت بیش از حد برخی از یونها در داخل گیاه ممكن است به غشای سلولی صدمه وارد كرده و گاهی سبب عدم تعادل یونی شود (Wyn Jones و Gorham ١٩٨٣). روشها و یا عواملی كه قادرند مقاومت گیاه را در برابر شوری افزایش دهند بایستی بتوانند تحت این شرایط محصول گیاه را هم افزایش دهند(Al-karaki وHammadٌٌُ ٢٠٠١). تحقیقاتی هرچند اندك كه در این زمینه صورت گرفته نشان داده است كه همزیستی قارچهای میكوریز با ریشه گیاهان در شرایط شور تحمل و رشد گیاه را افزایش می دهد(Aliasgharzadeh و همكاران ٢٠٠٢ Aliasgharzadeh و Esfandiari ٢٠٠٤ Al-karaki ٢٠٠٠ Ruiza- Iozano و همكاران ١٩٩٦). اغلب مطالعاتی كه روی شوری انجام شده با استفاده از املاح كلریدی مخصوصا كلرید سدیم بوده است (Aliasgharzadeh ١٣٧٩).
افزایش غلظت یونهای نمك (كلر,كلسیم,سدیم,سولفات) در محلول خاك اثرات زیادی را به دنبال دارد. 1- كمبود آب: در دسترس بودن آب و یونها در اثر افزایش فشار اسمزی محلول خاك كاهش پیدا می یابد. این موضوع باعث كاهش رشد,كمبود مواد معدنی و پژمردگی می شود. 2- سمیت یونی: جذب زیادی Na+ و Cl– روی عملكرد غشای سلولی و متابولیسم سلول از طریق كاهش فعالیت آنزیم ها اثر می گذارد و در نتیجه باعث بازدارندگی رشد و آسیب جدی به برگها می شود.
3- از بین رفتن تعادل یونی: رقابت یونی, جذب, انتقال و توزیع درونی عناصر غذایی مانند K,Mg , Ca , P و N را كاهش می دهد و كمبود این عناصر را ایجاد می كند. 4- متراكم شدن خاكها: غلظتهای بالای Na, pH را زیاد می كند, كلوئیدهای هومیك را پراكنده می كند و ذرات رس را متفرق می كند كه باعث می شود ساختمان خاك تخریب شود و در نتیجه آبیاری و رشد ریشه را دچار مشكل می كند(H.Marschner ١٩٩٤ ). مطالعات زیادی ثابت كرده است كه آغشتگی ریشه با قارچهای AM آربوسكولار) رشد بعضی گیاهان تحت تنش شوری را بهبود می بخشد بخش تحقیقات نشان داده كه افزایش فسفر گیاه, مهمترین مكانیسم مقاومت به تنش شوری در گیاهان میكوریزی است.
در این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع توسط سنجش های مختلف فیزیکی و شیمیایی خاک بر آنیم تا تاثیر دو باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas Putida) و قارچ (Glomus moseae ) که محققین آنها را به عنوان میکروارگانیسمهای موثر معرفی نمودند در خاک های ریزوسفری گیاه آویشن دنایی در منطقه سمنان مورد ارزیابی قرار دهیم.
2-1- تاریخچه
درخت مو با نام علمی Vitis Vinifera گیاهی است بسیار قدیمی كه بنابر تحقیقات دانشمندان زمین شناسی آثار برگ و بذر آن در سنگواره های دوران سوم زمین شناسی دیده شده است . در باره درخت مو افسانه های فراوان بین ملل مختلف وجود دارد. از زمان رومیان قدیم در حدود 70 سال قبل از میلاد مسیح از طرز كاشت و هرس مو و از انواع انگور در این زمان یاد شده است . موطن اصلی درخت مو ناحیه قفقاز و موطن اصلی واریته های آمریكایی كه نقش مهمی در تاكستانهای اروپا بالاخص فرانسه دارند، آمریكای شمالی می باشد. بر طبق روایات موجود حضرت نوح ( ع ) نخستین كسی بود كه به پرورش انگور پرداخت . در نگاره های موزائیك های مصری كه به 3500 سال پیش از میلاد تعلق داشته و به دوران سلطه فینقی ها و آشوری ها بر مصر مربوط می باشد می توان چگونگی كاشت و پرورش تاك را بطور كامل مشاهده كرد و دوران سلطنت حمور ابی پادشاه بابل تاكستان های فراوانی در منطقه ای پهناور بین رودخانه های دجله و فرات وجود داشته كه بطور مصنوعی آبیاری می شده اند و بر طبق نظریه مورخین شخصی بنام سایبولد( Sibold) بذر انگور های كاشته شده را از منطقه ای نامعلوم به جنوب آرارات و شرق دجله تقریبا منطقه آذربایجان و كردستان آورد. كاشت درخت مو در شهرستان شاهرود بنابر اطلاعات و آمار موجود حداقل یك صد سال سابقه دارد.
2-2- اهمیت اقتصادی و سطح زیر کشت
ایران یكی از مبادی پیدایش و پراكنش مو در جهان است كه از تنوع ژنتیكی خاصی برخوردار بوده و ارقام متنوعی از انگور در مناطق مختلف آن از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب به چشم می خورد كه مقدار آن به 600 نوع تخمین زده می شود. انگور یكی از مهمترین میوه هایی است كه از نظر ارزش غذایی و خواص بهداشتی دارای فواید فراوانی میباشد.از مهمترین مواد قندی در حبه انگور میتوان ساكاروز ، گلوكز ، دكستروز از اسیدهای آلی ، اسید مالیك ، اسید ستیریك و اسید تاتاریك را نام برد . در آب انگور علاوه بر آب و قند و اسیدهای مختلف املاح معدنی نظیر آهك ، منیزیم ، آهن ، منگنز و سیلیس وجود دارد.
سطح زیر كشت انگور كشور حدود 280 هزار هكتار می باشد كه میزان تولید آن حدود دو میلیون و سیصد هزار تن میباشد. (میانگین 8900 كیلو گرم در هكتار ).
سطح زیر كشت انگور در استان سمنان حدود 3750 هكتار بوده كه 3000 هكتار از آن در شهرستان شاهرود واقع میباشد. میزان تولید انگور در استان 55000 تن می باشد( میانگین 17800كیلو گرم در هكتار) كه بیشترین عملكرد در كشور است .
انگور تولید شده در استان عمدتاً به مصرف تازه خوری میرسد. نظر به قابلیت بالای انبار داری ارقام دیررس بویژه انگور سرخ فخری ( شاهرودی) پس از برداشت محصول در اواخر مهر ماه در سردخانه نگهداری و اواخر اسفند به بازار مصرف داخل و سایر استانهای همجوارعرضه می گردد. از این رو این محصول از ارزش اقتصادی شایان توجهی در منطقه برخوردار می باشد.

پایان نامه ارشد: بازتاب معارف دینی اهل بیت پیامبر(ص)در عرفان کردهای شافعی مذهب ایران
پنجشنبه 98/06/28
واژگان اصلی:عرفان،اهل بیت پیامبر(ص)، عارفان کرد
مقدّمه :
قوم دیروزی کرددرگسترۀ درازدامن حیات اجتماعی خویش، میراث ارزنده ای ازباورهاورفتارها و ویژگی های خاصّ رابه سامان آورده که ازآن به مجموعۀفرهنگی قوم کردیاد می شود. والبته بخش قابل توجّهی ازاین سامان فرهنگی ، به طورشگفت انگیزی مربوط است به میراث دینی ومذهبی وعرفانی.
نیاکان کردان امروزی ، پیش از طلوع اسلام ، آیین مهر پرستی وآموزه های مهرپرستی را تجربه نمودند؛ امّاباطلوع دین حیات بخش وجهانی اسلام،درهمان سدۀآغازین تاریخ اسلامی، به طور انتخابی واختیاری شریعت حنیف وکامل اسلام راپذیرا شدندودرراه تبلیغ واشاعه وتحکیم آن جانفشانی هانمودندورشادتها نشان دادند.بدینسان کردان شافعی مذهب درخلال متجاوز ازچهارده قرن، همواره درعرصه های گوناگون علمی و فرهنگی وهنری به خدمتگزاری این دین مقدس مفتخر ومباهی بوده اند.
دراین رسالۀ مختصرآن چه موضوع بحث ومحورتحقیق قرارگرفته است ، مقوله ایست که بنا به جهاتی ، کمتربدان پرداخته شده است وقرنهاست که ناگفته و ناسفته مانده است واین مقوله هماناموضوع >مهر اهل بیت پیامبر (صلّی اللّه علیه وسلّم) وبویژه تعلق خاطر قوم کرد- علی الخصوص شافعی مذهبان- است< نسبت به حضرات حسنین وخاصّه ابی عبداللّه الحسین علیه السّلام ؛ وعجیب آنست که سده هاست این حقیقت همچنان مکتوم مانده ودرواقع همچون خودامام حسین علیه السّلام مظلوم واقع گردیده است.
رساله حاضر پژوهشی است آغازین پیرامون موضوع یاد شده وفتح بابی است دراین زمینه.
هم چنین بازتاب مهرامام حسین(ع)درادبیات کردی مورد مطالعه قرارگرفته ومعرّفی آیینهاومراسم سوگواری ماه محرم درکردستان نیز پرداخته شده است
یکی از بیشمارناگفته ها ونا نبشته های فرهنگ قومی کُردان، همانااخلاص وتعلق خاطرآنان است نسبت به خاندان مطهّروگرامی اهل بیت پیامبرعظیم الشأن اسلام علیه السّلام که این ویژگی از اعتقادات پاک مذهبی مردمان حق پرست وآزادۀاین سامان نشأت گرفته است واین حقیقتی است انکارناپذیرکه همواره درآثارعرفان وادبی وهنری سامان فرهنگی کُردبازتاب یافته است. ردیابی قرائن وشواهدمهراهل بیت (علیه السّلام) وبویژه مهرامام حسین (علیه السّلام) دردل وبرزبان کُردان چندان دشوارنیست؛ تنها به دلی پاک وچشمانی بینا نیاز دارد. زیرا وجودذخائر فراوان ادبی و هنری واماکن متعدّدزیارتی این دیار، هم چون بارگاه امام زادگان ومراقد سادات وصلحاءعالیمقام وهم چنین رواج آیینهاوفرهنگ خاصّ ماه محرّم درمیان کُردان شافعی مذهب و…… دهها نشانۀآشکاردیگردر این زمینه، هریک گواهی مسلّم ومعتبر واصیل است بر این مدّعی.
در نهایت ، مهردوستی حسین بن علی علیه السّلام، در میان کُردان ویا بازتاب عاشورا درادبیات کردی به عنوان هنگامه ای فراموش نشدنی وعبرت آموز در تاریخ بشر، ازاصیل ترین گواهان همبستگی وپیوند فرهنگی – مذهبی قوم کُردباسایراقوام مسلمان ایرانی تعلق می گردد.

پایان نامه ارشد: بررسی تنوع ژنتیکی و احتمال وقوع نوترکیبی در جدایه های ویروس موزاییك هندوانه با استفاده از نرمافزارهای بیوانفورماتیک
پنجشنبه 98/06/28
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
فصل اول: مقدمه
1-1- گیاهشناسی محصولات جالیزی…………………………………………………………………………………….. 2
1-2- اهمیت محصولات جالیزی…………………………………………………………………………………….. 3
1-3- سطح زیر کشت……………………………………………………………………………………………… 4
1-4- بیماریهای ویروسی جالیز…………………………………………………………………………………….. 4
فصل دوم: بررسی منابع
2-1- ویژگیهای گروه پوتیویروس………………………………………………………………………………………. 8
2-2- ویروس موزاییک هندوانه……………………………………………………………………………………………… 9
2-2-1- دامنهی میزبان………………………………………………………………………………………………………… 10
2-2-2- اپیدمولوژی ویروس……………………………………………………………………………………………….. 11
2-2-3- نشانههای بیماری ویروس موزاییک هندوانه………………………………………………………………… 12
2-3- تمایز سرولوژیکی جدایههای ویروس…………………………………………………………………………….. 13
2-4- نوترکیبی و تنوع ژنتیکی ویروسهای گیاهی…………………………………………………………………… 14
2-5- تنوع ژنتیکی ویروس موزائیک هندوانه. 16
2-6- بررسیهای صورت گرفته در مورد ویروس موزاییک هندوانه در دنیا……………………………………. 17
2-6-1- ویروس موزاییک هندوانه درایران………………………………………………………………………………. 17
2-6-2- ویروس موزاییک هندوانه در خارج از کشور………………………………………………………………. 22
فصل سوم: مواد و روشها
3-1- زمان و مکان تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 34
3-2- جمع آوری نمونهها و داده………………………………………………………………………………………….. 34
3-3- آزمون الایزا………………………………………………………………………………………………………………. 35
3-3-1- آزمون الیزای غیر مستقیم…………………………………………………………………………………………… 35
3-4- آزمون PCR………………………………………………………………………………………
3-4-1- استخراج RNA و ساخت cDNA……………………………………………………………………………………….
3-4-2- مرحله PCR………………………………………………………………………………………
3-4-2-1- آغازگرهای اختصاصی………………………………………………………………………………………. 38
3-5- روش تهیهی ژل و انجام الکتروفورز برای بررسی نتایج آزمون PCR……………………………………
3-6- ترادفیابی محصول PCR………………………………………………………………………………………
3-7- تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………….. 40
فصل چهارم: نتایج
4-1- نتایج آزمون الایزا…………………………………………………………………………………….. 42
4-2- نتایج آزمون RT-PCR………………………………………………………………………………………
4-3- تنوع ژنتیکی بین جدایه های WMV…………………………………………………………………………
4-4- نوترکیبی بین جدایه هایWMV………………………………………………………………………………..
4-5- مقایسه شباهتها و تفاوتهای ناحیه CP جدایههای WMV در سطح نوکلئوتیدی و آمینواسیدی….52
6- موتیفهای موجود در جدایه WMV ………………………………………………………………………………..
فصل پنجم: بحث
بحث………………………………………………………………………………………………………………………………… 57
پیشنهادات اجرایی و پژوهشی…………………………………………………………………………………………………. 62
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………… 63
چکیده:
ویروس موزاییک هندوانه (WMV) یکی از ویروسهای مهم جالیز است که گسترش جهانی دارد و از بسیاری از مناطق دنیا گزارش شده است. به دلیل اهمیت کشت جالیز در استان گلستان و آلودگی گسترده ویروس در این گیاهان شناخت دقیق وضعیت ویروس در منطقه مهم میباشد. یه منظور شناسایی این ویروس، 100 نمونه از گیاهان هندوانه، خربزه، کدو و خیار با علایم مشکوک به بیماری از مزارع استان گلستان جمعآوری و با آنتی سرم اختصاصی WMV در آزمون الایزای غیر مستقیم مورد بررسی قرار گرفت. از گیاهان آلوده، RNA ویروس با استفاده از کیت (Roche) mRNA capture استخراج و cDNA تهیه گردید. جهت تکثیر ناحیه پروتئین پوششی ویروس از آغازگرهای اختصاصی در واکنش RT-PCR استفاده گردید. محصول PCR به طور مستقیم ترادف یابی شد و ترادف به دست آمده شامل 964 نوکلئوتید همراه با 31 ترادف انتخاب شده از GenBank مقایسه شدند. همردیفسازیهای چندگانه و آنالیزهای فیلوژنتیک و تعیین نسبت جانشینی نامترادف (dN) به جانشینی مترادف (dS) با نرمافزارهای DNASTAR، DNAMAN، Clustal X وMEGA5 انجام و درخت فیلوژنتیک به روش neighbor-joining ترسیم گردید. برای آنالیز نوترکیبی بین جدایهها از نرم افزار RDP3 با استفاده از متد BootScan استفاده شد. در این بررسی تعداد 18 نمونه در واکنش الایزای مثبت و بقیه منفی بودند. نتایج بدست آمده از درخت فیلوژنتیکی این جدایهها را در 4 گروه قرار داد که همه جدایههای استان گلستان در یک گروه و در کنار جدایههایی از اصفهان، شیروان، مشهد، کرمان، یزد و تعدای از کشورهای اروپایی قرار گرفتند و بیشترین شباهت را به جدایهای از اصفهان داشت و در میان سایر کشورها به جدایه ترکیه (6/96%) در سطح نوکلئوتیدی شبیه تر بود و در سطح آمینواسیدی بیشترین درصد تشابه را با جدایه اسپانیا (3/97%) داشت. محاسبه تنوع ژنتیکی (π) نشان داد که برای تمامی گروهها این میزان 061/0 می باشد. نسبت dN/dS در گروههای فیلوژنتیک کمتر از 1 بدست آمد که نشان دهندهی نقش موثر انتخاب منفی در تنوع و تکامل این ویروس میباشد. همچنین نتایج نشان داد که در میان جدایههای ایرانی تنها یک مورد نوترکیبی وجود دارد که مربوط به جدایه یزد بوده که در ناحیه ابتدای ژن پرتئین پوششی خود ترکیبی از ترادف نوکلئوتیدی جدایه اصفهان را دارا میباشد. اما در بین جدایههای سایر کشورها اکثر موارد نوترکیبی در ناحیه CP ژنوم ویروس مشاهده میشود. با این وجود میتوان با انجام آنالیزهای اجدادی بررسی کرد که جد اصلی این ویروس مربوط به کدام منطقه جغرافیایی است و به ترادف نوکلئوتیدی کدام کشور نزدیکتر است.
فصل اول: مقدمه
1-1- گیاهشناسی محصولات جالیزی (کدو، خیار، خربزه، هندوانه)
به طورکلی سیستم ریشهای گیاهان صیفی زراعی، گسترده اما کم عمق است و بیشتر ریشهها در یک متری فوقانی خاک قرار دارد. ساقه اصلی از محور گیاهچه رشد میکند و ممکن است شاخههای جانبی کم یا زیاد (8 یا بیشتر) داشته باشد که از گرههای نزدیک قاعده ساقه بیرون میآیند. در هیچ یک از گیاهان صیفی عوامل خود ناسازگاری شناخته شده وجود ندارد (امیر اصلانی، 1384).
تیره كدوئیان شامل 100 جنس و حدود 1000 گونه است. برگهای این گیاهان، ساده، متناوب، دارای دمبرگ دراز و پهنك كامل یا لوبدار و در هرحال فاقد استیپول است. گلهای آنها منظم، یكپایه، مركب از قطعات 5 تایی، منفرد یا مجتمع به صورت گرزن است (بیتس و همکاران، 1990). نباتات خانواده کدوئیان تمام خزنده و ساکن نواحی گرم و بنابراین حساس به سرما میباشند. هرچند که قسمت مورد استفاده گیاهان خانواده کدوئیان میوه آن میباشد معهذا این گیاهان را جزو سبزیها قرار دادهاند (شیبانی، 1364).
در جنس Cucumis دو نوع گیاه قرار میگیرد یکی انواع خربزه و طالبی (C.melo) و دیگری خیار (C.sativus). در جنس Cucumis مانند سایر افراد خانواده کدوئیان بوتهها بیشتر یک پایه هستند ولی گاهی گیاه دوپایه و ندرتاً گل دوجنسی در بوتههای خربزه و خیار دیده میشود. از نظر گیاهشناسی بوته خربزه و خیار بسیار شبیه به یکدیگر میباشند یعنی در هر دو گیاه برگها گرد قلبی شکل بوده و دارای رنگ سبز روشن میباشد ولی رشد بوته خربزه خیلی زیادتر از رشد بوته خیار است، گلهای نر و ماده از هم جدا و در بغل برگها قرار دارند (شیبانی، 1346).

دانلود پایان نامه ارشد علوم اجتماعی : بررسی اهمیت اسطوره سازی دینی برای کودکان در رسانه ها؛از دیـدگاه صاحبنظـران و ارتباط گران حوزه رسانه ای
پنجشنبه 98/06/28
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
این تحقیق به دنبال جای خالی شخصیت ها و اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی بود. یا در صورت بودن اثری در این زمینه، چرا دچار مرگ زود هنگام شده و حتا به اندازه ی یک نسل تداوم نمی یابند.
برای به دست آوردن پاسخ، از نظریه اسطوره ی رولان بارت استفاده شده است. برای شناخت اسطوره وی باید از نشانه شناسی او شروع کرد. زیرا اسطوره مورد نظر وی سطح دوم دلالتگری نشانه ی ضمنی است. نشانه ضمنی خود از دال و مدلولی ساده به دست می آید. یک دال ( شکل ) و مدلول ( محتوا ) نشانه ای را شکل میدهند که این نشانه دارای یک معنای صریح است و این معنای صریح همان دلالت آن محسوب می شود. و همین دلالت در نشانه ضمنی به مثابه دالی خواهد بود که با مرتبط شدن به مدلول های دیگر سطح دلالتگری بعدی را شکل می دهد و زمانی که آن با تمهای وسیع تری به وسیله خواننده ربط داده شود، به یک پیام یا معنای دومی منجر میگردد که دارای قاب بازتر ایدئولوژیکی است. بارت این دومین سطح از دلالتگری را سطح “اسطوره” مینامد.
روش مورد استفاده در این پژوهش، روش کیفی است و محقق برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از ابزار مصاحبه ی عمیق بهره جسته است. در این کار از 27 هنرمند و کارشناس در حوزه کودک اعم از کارگردانان فیلم انیمیشن، رئال، نویسنده و فیلمنامه نویس، نگارگر کتاب کودک، تهیه کننده و کارشناس برنامه و کتاب کودک مصاحبه گرفته شده است و دیدگاه های آنان با سیزده سوالی که از قبل طراحی شده بود، به دست آمد. البته از بین پنج کارشناس کودک، دیدگاه های سه تن از آن ها پس از استخراج داده ها گرفته و به عنوان اطلاعات تکمیلی آورده شده است. برای خوانش اطلاعات و داده ها، پاسخ ها به شکل گزاره در آمده و در 40 جدول مربوط به هر سوال قرار داده شد. با توجه به داده های استخراجی، مشخص شد هنرمندان دیدگاه های پراکنده ای از اسطوره در حوزه کودک دارند.
از دیگر علل نبود شخصیت های درون فرهنگی – تاریخی، به بخش مدیریت در این حوزه بر می گردد. در مدیریت کلان و فرهنگی، سیاستگذاری های نادرست و عدم سرمایه گذاری، چه مالی و چه زمانی، پویایی لازم را از حوزه کودک گرفته است. این که کودک در هر شرایط سنی، دارای چه ویژگی های شخصیتی است و خواسته ها و آمال کودک در آن گروه سنی خاص چیست؟ از دغدغه های اصلی در این حوزه است. این است که نوشته ها و ساخته ها در این زمینه ( اسطوره ) از نظر کمی بسیار کم و از نظر کیفی در سطح قابل قبولی از نگاه کودک نیستند. اگر نمونه هایی استثنایی نیز وجود داشته باشد به خاطر مدیریت فصلی و عدم سرمایه گذاری و حمایت، معمولا ادامه نخواهند داشت.
واژگان کلیدی: رسانه، فرهنگ، هویت، کودک، نماد، اسطوره
فهرست
الف. فهرست مطالب
چکیده
فصل اول: 1.طرح تحقیق
1-1 مقدمه 1
2-1 طرح مساله 4
3-1 اهداف تحقیق 7
1-3-1 هدف اصلی 7
2-3-1 هدف های فرعی 7
4-1 ضرورت و اهمیت تحقیق 8
فصل دوم: 2. مرور مبانی نظری و پیشینه تحقیق
1-2 مقدمه 10
1-1-2 رشد و تکامل کودک ” هوشی، اجتماعی و اخلاقی ” 12
الف. رشد هوشی کودک 12
ب. رشد اجتماعی کودک 14
ج. رشد اخلاقی کودک 14
2-1-2 معنا شناسی و ارتباط در محصولات فرهنگی کودکان 15
3-1-2 تاریخچه اسطوره 19
الف. تعریف اسطوره 19
ب. اسطوره شناختی 22
2-2 چهارچوب نظری تحقیق 26
1-2-2 نشانه شناسی در نزد برخی نشانه شناسان و بارت 26
2-2-2 اسطوره ی بارت 27
3-2 پیشینه تحقیق 36
– پایان نامه ها 36
– مقاله ها 37
– پژوهش 38
– کتاب ها 38
4-2 سوال های تحقیق 38
1-4-2 سوال اصلی 38
2-4-2 سوال های فرعی 38
فصل سوم: 3.روش تحقیق
1-3 مقدمه 39
2-3 پژوهش کیفی 40
3-3 تاریخی مختصر از تحقیق کیفی 40
4-3 ویژگی های اساسی تحقیق کیفی 41
1-4-3 انتخاب صحیح نظریه ها و روش های مناسب 42
2-4-3 به رسمیت شناختن و تحلیل دیدگاه های مختلف 42
3-4-3 تاثیر محققان بر تحقیق شان به منزله ی بخشی از فرایند تولید دانش 42
4-4-3 تنوع رویکردها و روش ها 42
5-3 ضرورت آیین نامه های اخلاقی در تحقیق کیفی 42
6-3 مصاحبه 43
7-3 رویکرد مصاحبه در گردآوری داده ها 44
8 -3 شرایط برگزاری یک مصاحبه مطلوب 46
9-3 انواع مصاحبه بر اساس ترتیب پرسش ها 46
1-9-3 مصاحبه ساخت یافته 47
2-9-3 مصاحبه غیر ساخت یافته 47
الف. مصاحبه متمرکز 48
ب. مصاحبه بالینی 50
ج. مصاحبه هدایت نشده 50
د. مصاحبه روایی 50
ه. مصاحبه فرافکنی 51
و. مصاحبه عمیق 52
3-9-3 مصاحبه نیمه ساخت یافته 53
الف. مصاحبه متمرکز 53
ب. مصاحبه نیمه استاندارد 54
ج. مصاحبه مساله محور 54
د. مصاحبه با متخصصان 54
ه. مصاحبه قوم نگارانه 54
10-3 مصاحبه عمیق روشی برتر در مطالعات ارتباطی 54
1-10-3 هدف های مصاحبه ی کیفی 55
2-10-3 مزایای مصاحبه ی عمیق 56
3-10-3 محدویت های مصاحبه عمیق 56
4-10-3 اجرای مصاحبه عمیق 56
5-10-3 روش ثبت داده ها 57
6-10-3 مراحل مصاحبه ی عمیق 57
12-3 انواع مصاحبه از نگاه لیندلف 60
13-3 راه کارهایی برای گرفتن اطلاعات 61
14-3 مقابله با پارازیت در جریان ارتباط دو سویه مصاحبه 61
1-14-3 پارازیت های مربوط به مصاحبه شونده 62
2-14-3 پارازیت های مربوط به مصاحبه کننده 63
15-3 دستورالعمل هایی برای برگزاری مصاحبه 64
16-3 نکات مهم در طرح پرسش ها 64
17-3 محاسن روش مصاحبه 65
18-3 معایب روش مصاحبه 65
19-3 مصاحبه از نظر دفعات اجرا 66
الف. مصاحبه یکباره 66
ب.مصاحبه چند باره 66
20-3 تحلیل اطلاعات به دست آمده 67
21-3 جامعه ی تحقیق 67
22-3 حجم نمونه تحقیق 67
23-3 تعریف عملیاتی متغیرها 68
فصل چهارم: مرور یافته های تحقیق
1-4 مقدمه 70
1-1-4 گزاره 74
2-4 داده ها و اطلاعات استخراج شده 76
3-4 اهداف تحقیق 138
1-3-4 سوال اصلی 138
2-3-4 سوال های فرعی 139
فصل پنجم: 5.جمه بندی و نتیجه گیری تحقیق
1-5 مقدمه 144
2-5 محدویت های تحقیق 146
3-5 جمع بندی و نتیجه گیری 147
4-5 پیشنهادها 155
پیوست ها
« رزومه ای کوتاه از هنرمندان مصاحبه شونده » 157
« سه نمونه از مصاحبه های گرفته شده از هنرمندان » 167
« گزاره های استخراج شده از پاسخ های مصاحبه شوندگان » 220
منابع 252
ب. فهرست جدول داده ها
الف. جدول کدگزاری مصاحبه شوندگان 72
ب. جدول کد گذاری پرسش ها 73
جدول 1-1-1 / تعریف اسطوره- نیازها و آرزوهای بشری 76
جدول 2-1-2/ تعریف اسطوره- فرهنگ 77
جدول 3-1-3 / تعریف اسطوره- داستان و قهرمان داستانی 78
جدول 4-1-4 / تعریف اسطوره- ارتباط گر انسان با جهان هستی 79
جدول 5-1-5 / تعریف اسطوره- تاریخ 80
جدول 6-1-6 / تعریف اسطوره- دیگر موارد 81
جدول1-2-7 / جایگاه و محل اسطوره- فرهنگ و دین 84
جدول 2-2-8 / جایگاه و محل اسطوره- ادبیات و کتاب ها 85
جدول 3-2-9 / جایگاه و محل اسطوره- تاریخ و تمدن 86
جدول 4-2-10 / جایگاه و محل اسطوره- دیگر موارد 87
جدول1-3-11 / هویت سازی اسطوره- تاثیر اسطوره بر هویت انسان 89
جدول 1-4-12 / پردازش و خلق اسطوره-پردازش یا خلق اسطوره 91
جدول1-5-13 / افرادی که می توانند به ساخت اسطوره بپردازند- هنرمند 93
جدول2-5-14 / افرادی که می توانند به ساخت اسطوره بپردازند – دیگر موارد 94
جدول1-6-15 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- شخصیت اسطوره 96
جدول 2-6-16 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- نگاه به کودک 98
جدول 3-6-17 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- شکل داستان 100
جدول 4-6-18 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- توجه به ساختار ظاهری و روبنایی 101
جدول 5-6-19 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- دیگر موارد 102
جدول 6-6-20 / ویژگی های اسطوره برای کودک 12-7 سال- سفید و سیاه یا خاکستری بودن شخصیت 103
جدول 1-7-21 / علت جای خالی اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی- مدیریت 106
جدول 2-7-22 / علت جای خالی اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی- هنرمند 109
جدول 3-7-23 / علت جای خالی اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی- مدیریت و هنرمند 111
جدول 4-7-24 / علت جای خالی اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی- رسانه 113
جدول 5-7-25 / علت جای خالی اسطوره های بومی در دنیای کودک ایرانی- دیگر موارد 114
جدول 1-8-26 / تحقیق و پژوهش در تولید محصولات فرهنگی- تحقیق و پژوهش در انجام کار 116
جدول 1-9-27 / رصد کردن بازخوردها-گرفتن بازخورد کارها 118
جدول 1-10-28 / وجود برنامه های فرهنگی غیر بومی در بازار فرهنگی بومی- موافق بودن یا نبودن 120
جدول 1-11-29 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- داشتن نگاه بین المللی در تولید 121
جدول 2-11-30 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- نگاه به کودک در تولید 122
جدول 3-11-31 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی-کیفیت محصولات تولیدی 123
جدول 4-11-32 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- برنامه ریزی و مدیریت 124
جدول 5-11-33 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- قدرت رسانه ها 125
جدول 6-11-34 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- تحقیق و پژوهش در کار 126
جدول 7-11-35 / تکنیک های استفاده شده در برنامه های غیر بومی با پذیرش جهانی- دیگر موارد 127
جدول 1-12-36 / ساختار برنامه های غیر بومی- ساختار زیربنایی و روبنایی تولیدات 129
جدول 1-13-37 / راهکار پیشنهادی برای پذیرش اسطوره های بومی- مدیریت 131
جدول 2-13-38 / راهکار پیشنهادی برای پذیرش اسطوره های بومی- انجام تحقیق و پژوهش 133
جدول 3-13-39 / راهکار پیشنهادی برای پذیرش اسطوره های بومی- نگاه حرفه ای به ساختار کار 134
جدول 4-13-40 / راهکار پیشنهادی برای پذیرش اسطوره های بومی- دیگر موارد 135
ج. جدول کسانی که دعوت به همکاری شدند 145
ج. فهرست جدول گزاره های مصاحبه شوندگان
جدول گزاره های کد 1 – نورالدین زرین کلک 220
جدول گزاره ی کد 2 – سید علیرضا گلپایگانی 221
جدول گزاره های کد 3 – علیرضا کاویان راد 222
جدول گزاره های کد 4 – بهرام عظیمی 223
جدول گزاره های کد 5 – حسین مرادی زاده 225
جدول گزاره های کد 6 – علیرضا فرمانی 226
جدول گزاره های کد 7 – ملوس مراد 227
جدول گزاره های کد 8 – احمد عربانی 229
جدول گزاره های کد 9 – مصطفی رحماندوست 230
جدول گزاره های کد 10 – محمود برآبادی 232
جدول گزاره های کد 11 – محمدرضا یوسفی 233
جدول گزاره های کد 12- محمدرضا شمس 234
جدول گزاره های کد 13 – سید علی شجاعی 236
جدول گزاره های کد 14 – مجید راستی 237
جدول گزاره های کد 15 – بیژن شکرریز 238
جدول گزاره های کد 16 – بهروز غریب پور 240
جدول گزاره های کد 17 – سیروس حسن پور 241
جدول گزاره های کد 18 – علی اصغر آزادان 242
جدول گزاره های کد 19 – سعید رزاقی ثمینی 244
جدول گزاره های کد 20 – علیرضا گلدوزیان 245
جدول گزاره های کد 21 – پیمان رحیمی زاده 246
جدول گزاره های کد 22 – کیانوش غریب پور 248
جدول گزاره های کد 23 – علی زارعان 249
جدول گزاره های کد 24 – شهرام اقبال زاده 250
-1 مقدمه
قرن بیست و یکم دوره ی جهانی شدن فرهنگی در عرصه های بین المللی است. اگر اواخر قرن گذشته، اروپا در مسیر یکی شدن اقتصادی و مرزهای سیاسی به موفقیت دست یافت، این عصر، سخن از یکی شدن فرهنگی است. تمامی این تغییرات رویکردی، از کشورهای صنعتی آغاز و به کشورهای جهان سومی ختم می گردد و نیز در این عرصه ها معمولا کشورهای جهان سوم، نقطه آسیب محسوب می شوند.
اصطلاح ” کشور در حال گذر ” برای توصیف کشورهای جهان سوم، سخن از آدمی آشفته و بی نظم است که با شتاب بسیار می دود و در رسیدن او نیز، تضمینی وجود ندارد ( محسنیان راد،15:1389 ).
به نظر می رسد نسخه های پیچیده شده ی غیربومی، برای کشورهای دیگر کارگر نیفتد و برای هر کشوری باید از درون فرهنگ و بستر تجربیات او نسخه نوشت و امید به ترقی داشت.
در بازار امروز پیام ارتباطی، ” چه می گوید ” بسیار مهم تر از ” چه کسی می گوید ” است ( همان:28 ). اما به نظر می رسد در حوزه ” بازار پیام فرهنگی ” این هر دو مهم است؛ این که چه کسی، چه می گوید.
مردم شناسان بر این باورند معنی در ذهن به ظهور می رسد و از رفتار فرد سر برمی آورد. در تعریف معنی ر.لینتون بیان می کند، « معنی مجموعه ای از خصایص فرهنگی مرکب از پیوندهایی است که هر جامعه ای به آن نسبت می دهد. این گونه پیوندها ذهنی اند و غالبا جنبه ناهشیارانه دارند و فقط به طــور غیر مستقیم در رفتــار آنان متجلی می شــونـد » ( همان:66 ).
در همین رابطه می توان به همان داستان معروف اختلاف معنی سگ در ذهن یک زوج اشـاره کرد. زبان این زن و شوهر یکی است، هر دو برای واژه سگ در دفتر لغت معنی خود، یک معادل را دارند ولی معنی سگ برای این هر دو متفـاوت است یعنی در حافظـه درازمدت آن ها، معنـی متفاوت نسبت به یکـدیگــر نگه داری می شود.
ویلیام بی من به نقل از تـرنـر می نـویســـد: « نمــاد[1] چه عینی و چه انتــزاعی، از نظـــر کارکــردی، ســازوکـاری است که در چـارچـوب یک نظام فـرهنگی، پـدیـده هـایی ملموس و عینی را به ” معـانی ” مربوط می ســـازد » ( همان ). اصطلاح نماد و نشانه در حوزه فلسفه زبان، زبانشناسی، ارتباطشناسی و هنر بیش تر کاربرد دارد ( همدانی، منبع اینترنتی ) که به اعتقاد محسنیان راد، نماد خود عامل زایش فرهنگ است آن جایی که پدیده های ملموس و عینی را در چارچوب یک نظام فرهنگی به معانی مرتبط می سازد. همان طور که اشنایدر فرهنگ را، نظامی از ” نمادها و معانی ” تعریف کرده است ( محسنیان راد،68:1389 ).
در همین رابطه می بینیم که در ساخت کارتون ها و نوشتن شخصیت های قهرمانی، برای انتقال پیام و معنی مورد نظر برای مخاطب کودک بیش تر از نمادها و اشکال ملموسی استفاده می شود که برای کودک قابل هضم باشد. زیرا هنوز ذهن انتزاعی کودک شکل نگرفته است و معنی واژگان به درستی برای او قابل فهم نیست. و هر فرهنگی برای انتقال پیام خود از نمادهای فرهنگی – بومی خود کمک می گیرد. گروهی از ارتباط شناسان که اکثریت را هم در برمی گیرند معتقدند؛ « معنی از طریق پیام منتقل می شود – پس مـعـنی سوار بـر پیام قابل جا به جایی است – مـاننــد لیـنــدگرن، رایـت، لارسـن، مـــوریس و ولـــوند بــرگ » ( همان:69 ).
در بحث اسطــوره سازی بــرای کودک، مساله همذات پنـــداری او در مقابل اسطوره ها، بسیار حائز اهمیت است. همذات پنداری کودک نشان از پذیرش الگو از طرف او دارد. معمولا در همذات پنداری، فرد با اسطوره و قهرمان داستان یکی می شود و کاملا در آن شخصیت غرق می گردد. حال با این توضیحات، آیا همذات پنداری کودک ایرانی با اسطـــوره های کارتونی غیـربـومـی به معنای انتقال ” معنی ” به ذهن او نیست؟ در حالی که فرستنده و گیرنده از دو فرهنگ مجزا هستند. یا می توان این طور نتیجه گرفت که همذات پنداری یعنی همان تشکیل محتوای حافظه درازمدت موجود در هیپوکامپ مغز؟ دیوید برلو توضیح می دهد ” معنی ها در ما هستند نه در پیام “. ولی آیا برای کودک هم همین طور است؟ آیا نمی توان گفت معنی در کودک، در حال ساخت است و پیام هایی که به او می رسد در حال شکل دادن به معناها در ذهن او هستند؟
ناصر باهنر یکی از محققان در حوزه برنامه سازی برای کودکان، در پاسخ به همین پرسش که تفاوت مخاطب کودک با بزرگسال با توجه به رویکرد نظریه دیوید برلو، در چیست؟ پاسخ داد؛ این که گفته می شود معنا در ذهن مخاطب وجود دارد یک چیز عام است که هم برای مخاطب بزرگسال و هم مخاطب کودک صادق است. اما نوع معانی و حجم معنی در این دو نوع مخاطب تفاوت می کند . ممکن است یک کودک، معانی که دارد به لحاظ کمی مثلا 30 درصد یک بزرگسال باشد. ولی به هر حال کودک هم یک معانی همراه خود دارد. جریان شناخت گرایی در روان شناسی بر همین امر استوار است. معتقدند؛ برای شناخت انسان ها ( مخاطبان ) در حوزه دانش روانشناسی باید به سراغ چیز هایی رفت که آن ها درک می کنند یا درک کردند. یعنی شناختی که آن ها از پدیده ها و مفاهیم اطراف خود دارند. بنابراین ” معنا در ذهن وجود دارد ” در هر دو مخاطب صادق است. این در واقع یک مکتب است. مثلا در مورد مفهوم خدا؛ مفهوم خدا برای خردسال که فقط با خانواده و اطرافیان خود سر و کار دارد و حداکثر با مهدکودک، همان مفهوم پدر است. همان انسانی است که جنسش جنس مذکر است. می خورد، می آشامد و می خوابد. پس کودک هم یک مفهومی از خدا در ذهن خود دارد. اما بر اساس آن چیزی که در پیرامونش اتفاق می افتد. وقتی جلوتر بیاییم در دوره ابتدایی، مفهوم خدا تغییر پیدا می کند. بعضی بچه ها در این مقطع سنی می گویند خدا مثل نور است، مثل روح است. چون با مفهوم روح آشنا شدند یا حداقل چیزهایی در مورد آن شنیده اند. با نور و ویژگی ها و مختصاتش که فوق العاده است، آشنا شده اند. پس خدا را با معانی ذهنی خودشان که فرا انسانی است مقایسه می کنند. در این جا مفهوم خدا که کاملا انسانی و محدود است تبدیل می شود به مفهومی فرا انسانی. ولی هم چنان غیرمجرد است. در دوره ی نوجوانی و مقطع دبیرستان، دیگر فرد با توجه به قوتی که به لحاظ عقلانی پیدا کرده است، مفاهیم مجرد یا معانی مجرد را برای خدا به کار می گیرد. پس نوع معانی در مورد یک موضوع ( خدا ) متفاوت می شود. به همین ترتیب در مورد سایر موضوعات نیز این اتفاق می افتد.
در بحث انتقال پیام و معنا، و تفاوت آن بین کودکان و بزرگسالان، احتیاج به یک پژوهش جداگـانه ای ست که از حوصله ی این تحقیق خارج است. ذکــــر این نکته از قول محسنیان راد نیز لازم است که در مورد این مـوضـوع ( مخاطب کودک )، دانشگاه بیرمنگام سال هاست که به امر تحقیق و پژوهش مشغول است. و از این نظر دانش مخاطب شناسی ما، عقب افتاده است. این در حالی است که شناخت مخاطب یکی از عوامل موفقیت در ارتباط برقرار کردن با مخاطب هدف است. در واقع مخاطب شناسی یکی از ابعاد مهم در علوم ارتباطات محسوب می شود که در کشور ما به آن اهمیت لازم داده نمی شود. حتا در ساخت برنامه های کودک و نوجوان، به شرایط سنی مخاطب توجه نمی شود و در پخش برنامه ها نیز زمان بندی درستی برای گروه های مختلف سنی دیده نمی شود.
در تحقیق حاضر با توجه به داده ها و اطلاعات به دست آمده، جای خالی اسطوره ها در محصولات فرهنگی مهر تایید خورده است. و مشکل اصلی به دو بخش مدیریت و هنرمند در حوزه کودک برمی گردد. به علت عدم تامین مالی و زمانی برای هنرمند و عدم برنامه ریزی مهندسی شده، باعث شده است که در بخش اسطوره های نوشتاری و به خصوص اسطوره های تصویری ما دچار ضعف بسیاری باشیم. هم چنین عدم خلاقیت و ابداع در هنرمند، پویایی در این حوزه را از بین برده است.
در فصل دوم این پژوهش ( مبانی نظری تحقیق ) در خصوص معنا و اسطوره ی مورد نظر توضیحات بیش تری ارائه گردیده است که به روشن شدن مساله کمک بیش تری خواهد نمود.
2-1 طرح مساله
با توجه به اهمیت الگوها در شکل گیری شخصیت و حیات فردی و اجتماعی کودک، می توان الگوها را به شکل مستقیم و غیر مستقیم، مربی کودکان دانست .فقدان الگوهای برخاسته از هویت ملی و مذهبی جامعه، منجر به بیگانه شدن کودکان شده، کودکانی که نسل جوان و آینده را ساخته و میراث دار فرهنگ آن جامعه محسوب می شوند. صالحی امیری در کتاب دیپلماسی فرهنگی می نویسد؛ هویت اصلی هر جامعه، فرهنگ آن جامعه است و بدون شناخت فرهنگ، ماهیت جوامع مختلف قابل دسترسی نخواهد بود ( صالحی امیری،15:1389 ). فرهنگ هویت دهنده است و در واقع رکن اساسی شخصیت و هویت انسانی ملت ها در فرهنگ و میراث تاریخی آن ها نهفته است ( همان:19 ). ناصر باهنر معتقد است، مفهوم هویت فرهنگی تا حد زیادی با میراث فرهنگی، آن چه که از گذشتگان به ارث رسیده است، ارتباط دارد ( باهنر،16:85 ). روح الامینی در کتاب خود زمینه فرهنگ شناسی می نویسد؛ افسانه ها، داستان ها، قصه ها، قهرمانان و اسطوره های هر قوم و ملتی، در ساخت و شناخت فرهنگ جامعه، از اهمیت بسیاری برخوردار هستند ( روح الامینی، 76:1388 ).
می دانیم فرهنگ ساخته اندیشه بشر، نسل به نسل منتقل می شود و هویت فرهنگی افراد جامعه را می سازد. این سینه به سینه شدن از راه زبان، خط، نقش و نگار، اسباب و ابزار و به ویژه در عصر جدید از طریق رسانه های جمعی صورت می گیرد. از دریچه ی نگاه جلال ستاری « فرهنگ به مثابه میراث، رودخــانه طویلی است که به دریاچه ی نسلی معین از افراد انسان می ریزد و به آنان، ارزش های اخلاقی و زیباشناختی و مرام ها و مسلک ها و تاریخ و نشانه ها و رمزها را منتقل می کند » ( ستاری،97:1385 ). ادوارد تیلر نخستین مردم شناسی که تعریف دقیقی از فرهنگ ارائه می دهد و در واقع مبدع مفهوم علمی فرهنگ است، می نویسد: ” فرهنگ یا تمدن مجموعه ای پیچیده از معرفت، عقاید، هنر، اخلاقیات، قوانین، آداب و همه ی قابلیت ها و عادات دیگری است که انسان چون عضوی از جامعه آن ها را می آموزد ” ( بلوکباشی،31:1388 ). فرانتس بواس از دیگر انسان شناسان معتقد است؛ هر فرهنگ معرف کلیتی خاص و منحصر به فرد است ( پهلوان،55:1378 ). وی در یکی از تحقیقات میدانی خود دریافت سازمان اجتماعی بیش تر از فرهنگ تاثیر می پذیرد تا از محیط طبیعی ( همان:52 ).
فرهنگ به عنوان وجدان و خودآگاهی جوامع انسانی است که اگر در انتقال آن خللی ایجاد شود باید در انتظار مرگ فرهنگی بوده که دستاورد آن از خود بیگانگی است. ستاری، ارتباط فرهنگ و هنر را در جوامع انسانی به مثابه روح ملت می داند که در ادامه توضیح می دهد مراد وی از روح، فکر موجود در تن جوامع انسانی است (ستاری،103:1385 ). به همین دلیل اشاره می کند به این سخن رنه ماهو دبیـر فقید و اسبق یونسکو، که او فرهنگ را ” بهبود کیفیت زندگی ” افراد جامعه تعریف می کند ( همان ). در حقیقت فرهنگ دارای سه کارکرد عمده است؛ به صورت یک اسم مستقل و انتزاعی، فراگرد عام رشد فکری، معنوی و زیبایی شناسانه را می نمایاند. در کاربرد عام و خاص، معرف روش زندگی معینی است. و در کارکرد سوم توصیف آثار و تجربیات فکری است. و به خصوص فعالیت های هنری را هدف می گیرد ( پهلوان،6:1378 ).

دانلود پایان نامه ارشد: توسعه ناپایدار شهری در اسکان غیررسمی
پنجشنبه 98/06/28
1-2- طرح مسأله…………………………….. 7
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………… 11
1-4- مرور ادبیات و سوابق پژوهش……………………………….. 12
1-5- اهداف مشخص تحقیق……………………………… 21
1-6- اهداف عملیاتی……………………………… 21
1-7- سؤالات تحقیق…………………………….. 22
1-8- فرضیههای تحقیق……………………………… 22
1-9- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق……………………………… 22
1-10- موانع و محدودیتها……………………………. 22
فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری پژوهش……………………………….. 24
2-1- مقدمه…………………………….. 25
2-2- محله…………………………….. 27
2-2-1- سیر تاریخی نظریه محله…………………………….. 29
2-2-2- مفهوم محله در شهرهای ایران……………………………… 30
2-2-3- کارکرد محلههای شهری……………………………… 31
2-3- مبانی و مفاهیم پایداری، توسعه پایدار و محله پایدار…………………….. 32
2-3-1- پایداری……………………………… 32
2-3-2- توسعه…………………………….. 33
2-3-3- توسعه پایدار……………………………. 33
2-4- توسعه پایدار شهری……………………………… 35
2-5- ناپایداری توسعه شهری……………………………… 36
2-6- بنیادهای شهر پایدار……………………………. 36
2-7- مفاهیم و دیدگاههای اساسی در توسعه محله ای………………………. 37
2-8- محله پایدار……………………………. 40
2-9- پیدایش دیدگاه توسعه محلهای پایدار……………………………. 40
2-10- نمونههایی از رویکردهای مرتبط با محله پایدار……………………………. 41
2-10-1- طراحی محله سنتی……………………………… 41
2-10-2- توسعه محلی مبتنی بر حمل و نقل عمومی……………………………… 41
2-10-3- محلات سرزنده……………………………. 42
2-10-4- ایده محدوده امن……………………………… 42
2-10-5- ایده رشد هوشمند…………………………….. 43
2-10-6- توسعه محلهای پایدار……………………………. 43
2-10-7- ابعاد و معیارهای پایداری محله…………………………….. 44
2-11- وظایف شهرداری در زمینه توسعه پایدار محله ای……………………………… 51
2-12- اسکان غیررسمی……………………………… 54
2-12-1- ویژگیهای اساسی سکونتگاههای غیر رسمی……………………………… 57
2-13- نقد مفهوم حاشیه نشینی……………………………… 63
2-15- پایداری محله ای……………………………… 65
2-16- ابعاد شهر پایدار……………………………. 65
2-17- شاخص های توسعه پایدار……………………………. 68
2-18- شاخص های پایداری در جهان……………………………… 73
2-18-1- انگلیس……………………………….. 73
2-18-2- چین……………………………… 73
2-18-3- آمریکا …………………………….74
فصل سوم: روش شناسی و محدوده مورد مطالعه…………………………….. 80
3-1- مقدمه…………………………….. 81
3-2- روش تحقیق……………………………… 81
3-3- جامعه آماری……………………………… 83
3-4- گروه نمونه و روش نمونه گیری……………………………… 83
3-5- ابزار گردآوری اطلاعات و روایی و پایایی آن……………………………… 85
3-5-1- ابزار گردآوری اطلاعات………………………………. 85
3-5-2- روایی و پایایی پرسشنامه…………………………….. 86
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………….87
3-7- فرایند انجام تحقیق……………………………… 88
3-8- محدوده مورد مطالعه (محله جعفرآباد)……………………………. 90
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش……………………………….. 97
4-1- مقدمه…………………………….. 98
4-2-آمارهای توصیفی……………………………… 98
4-3-1-8- بررسی شاخصه ای توسعه پایدار محلی در محله جعفرآباد…………….. 130
– امنیت و ایمنی……………………………… 132
– تنوع و سرزندگی……………………………… 132
– هویت و خوانایی……………………………… 134
– پویایی و سازگاری……………………………… 134
– احساس تعلق……………………………… 135
– دسترسی……………………………… 136
4-3-1-1-تحلیل توسعه پایدار شهری در محله جعفرآباد…………………………….. 140
فصل پنجم: آزمون فرضیه ها، نتایج پژوهش و پیشنهادها …………………………….143
5-1- مقدمه…………………………….. 144
5-2- بررسی و تفسیر یافتههای پژوهش و آزمون فرضیات…………………………… 144
5-3- نتیجه گیری……………………………… 146
5-4- پیشنهادها……………………………. 144
منابع……………………………. 156
پیوست………………………………. 160
چکیده:
راه رسیدن به پایداری شهری از توسعه محلهای میگذرد. محله به عنوان کوچکترین و مهمترین واحد شهری، از نخستین اولویتها بوده و محله پایدار میتواند زیربنای مناسبی را برای توسعه پایدار شهری فراهم نماید. ناپایداری توسعه شهری مهمترین چالش هزاره سوم است. محلات فقیرنشین و اسکان غیررسمی در شهرها با توسعه پایدار شهری در تناقض قرار دارد. هدف این پژوهش بررسی توسعه پایدار شهری و محلهای در محله جعفرآباد شهر کرمانشاه میباشد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و از نوع کاربردی بوده و به صورت پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفته شده است. جامعه آماری شامل کلیه ساکنین محله جعفرآباد که براساس سرشماری 1390، برابر 37423 نفر است، حجم نمونه براساس فرمول کوکران 268 نفر بدست آمده است. همچنین روش نمونهگیری به صورت روش تصادفی ساده میباشد. توسعه پایدار محله جعفرآباد در شاخص سرزندگی (96/1)، دسترسی(74/2)، جذابیت و تمایز(12/2)، راحتی، آسایش و آرامش(11/2)، آلودگی صوتی و بصری(04/3)، تنوع و خوانایی(32/2)، ایمنی و امنیت(17/2)، احساس تعلق(56/2)، پویایی و سازگاری(14/2)، هویت و خوانایی(89/2)، تراکم و معیارهای قابل تحمل محله(01/2) و مشارکت (28/3) بوده است که در بیشتر شاخص ها از حد متوسط و استاندارد پایین تر بوده است. نتایج تحلیل توسعه پایدار شهری در محله جعفرآباد بیانگر آن است که تمام شاخصهای پایداری کالبدی با میانگین آزمون t تک نمونه ای (79/2)، پایداری اجتماعی (53/2)، پایداری اقتصادی (93/1) و پایداری زیست محیطی (35/2) در محله جعفرآباد پایینتر از حد متوسط و استاندارد قرار دارد. عمده ترین متغیرهای مستقل تأثیرگذار بر توسعه پایدار محله به ترتیب اولویت، عبارتند از پایداری کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی میباشد. بنابراین با توجه به بررسی این شاخصها و مقدار پایین بودن آنها از حد استاندارد محله جعفرآباد دچار ناپایداری است.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
توسعه شهری درمعنای عام آن، براثر بازتاب فضایی اسکان غیر رسمی، ناپایدار شده است، موضوعی که ارائه و مورد بحث قرار خواهد گرفت، امروزه یکی از چالشهای عمده ناپایدار کننده شهری و گونهای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی یا حاشیه نشینی میباشد. سکونتگاههای غیررسمی همواره یکی از مسائل اصلی شهرهای کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران بوده است. در دهههای اخیر بحث فقر شهری و سکونتگاههای غیررسمی بیش از پیش با مفهوم عام توسعه پایدار شهری گره خورده است. امروزه درک فراگیری در سطح بینالمللی از مسئله پایداری و نقش آن در پایداری اجتماعی و پایداری شهری شکل گرفته است به نحوی که در بسیاری از پیمانهای بینالمللی محو فقر به طور عام و فقر شهری به طو خاص به عنوان یکی از اهداف اصلی جامعه جهانی تعریف میشود. در این زمینه شاخصترین توافق جهانی بر روی اهداف توسعه هزاره از سوی رهبران جهان (2000) است که از میان بردن فقر و گرسنگی و تضمین پایداری زیست محیطی (بهبود دسترسی به مسکن مناسب و بهبود اسکان غیررسمی) از اهداف اصلی آن است (ایراندوست، 1388: 27).
محلات فقیرنشین و اسکان غیررسمی در شهرها با توسعه پایدار شهری در تناقض قرار دارد. امروزه پدیده اسکان غیررسمی در اطراف شهرها امری است اجتناب ناپذیر که بخصوص در کشورهای جهان سوم باید مورد توجه برنامه ریزان شهری و مسئولان و متولیان شهرها، قرار گیرد. در بعد کلان، اسکان غیررسمی عبارت است از شکل گیری شیوه شهرنشینی ناپایداری که در سکونتگاههای درون یا مجاور شهرها با سیمایی ناخوشایند و خارج از فضاهای رسمی و برنامه ریزی شده تجلی مییابد (گروه مطالعات برنامه ریزی و توسعه پایدار شهری، 1390: 2). حاشیه نشینی یکی از پاشنه آشیلهای توسعه پایدار شهری تلقی میشود، براساس مصوبات برنامه توسعه هزاره سازمان ملل بایستی تا سال 2015 میلادی دست کم 100 میلیون زاغه نشین از امکانات بهداشت، مسکن و فرصتهای نوین آموزش برخوردار شوند (نقدی و صادقی، 1385: 219).
طی دهههای اخیر به تدریج محلات نابسامان و سكونتگاههای غیررسمی، بهطور عمده در حاشیه شهرهای بزرگ كشور، خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و بهصورت خودرو شكل گرفته و گسترش یافته است. این پدیده در مطالعات شهری بهعنوان یكی از آسیبهای شهری مطرح میباشد. تجمع اقشار کمدرآمد و مشاغل غیررسمی در سگونتگاههای غیررسمی شیوهای از شهرنشینی ناپایدار را بوجود آورده است و زمینه ساز بسیاری از آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی شده است (جمشیدی و همکاران، 1393: 242-221). از پدیده های عمده ناپایدار کننده شهری به ویژه در کشــــورهای درحال توسعه، گونهای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی[1] است که بنابر مشاهدات جهانی درحال گسترش فزاینده است. این گونه سکونتگاهها هر چند جلوهای از فقر است اما بازتاب کاستیها و نارسایی های سیاستهای دولتی و بازار رسمی نیز محسوب می شوند. اسکان غیر رسمی به سبب باز تولید فقر و گسترش آن، به مخاطره انداختن محیط زیست و تحمیل هزینه ای بیشتر برای حل مشکلات، در مقایسه با هزینه پیشگیری از آنها، تهدیدی جدی برای پایداری و انسجام جامعه شهری و نیازمند تدابیر ویژه ای برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آنها در آینده است. از آنجا که اسکان غیر رسمی از زمینهای فراتر از امکان آن نشات می گیرد و بر محیطی فراتر از مکان آن نیز تاثیر می گذارد، چاره جویی این مسئله به سیاستگذاری و اقداماتی نه فقط درسطح محلی آن، بلکه درسطح ملی نیاز دارد.
توسعه شهری درمعنای عام آن، براثر بازتاب فضایی اسکان غیر رسمی ، ناپایدار شده است، واقعیت این است که انتقال ناگهانی بسیاری از ساکنان سکونتگاههای غیر رسمی از شیوه معیشت سنتی و رسمی جعفرآبادیی به معشیت نامشخص و نوینی که تمهیدات لازم و متناسب شهرنشینی – در ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و کالبدی فراهم نیست، آنها را به سکونتگاههای ناپایداری کشانده است که به منظور جای پا یافتن در شهر و به امید طی دوره گذار، انتخاب شده اند. علاوه بر این ، مسئله بلاتکلیفی بسیاری از این سکونتگاهها از نظر قانون – که ساکنان را دائم درخطر تخریب، تخلیه و تعرض رسمی نگاه می دارد – موجب احساس ناامیدی و عدم امنیت خانوارها و مانع تلاش، مشارکت اجتماعی و همبستگی آنها باجامعه شهری است، امری که پیامدهای نامطلوب فرهنگی ( حتی برای نسلهای آتی آنها و محیطهای مجاور ) در بر دارد. ازاین رو، در وضع موجود مسئله عبارت است از: محرومیت ساکنان این سکونتگاههای گسترده که حامل یا مستعد نابنهجاریهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطیاند و نیاز مبرمی به ارتقای شرایط محیطی دارند.
باتوجه به گرایش های موجود و نبود نشانهای ازتغییر سیاستها، چشم انداز نگران کنندهای از رشد اسکان غیر رسمی و ناپایدارسازی شهرها وجود دارد که ارادهای ملی و تدابیری مشخص، متفاوت از روال کنونی ، میطلبد.
اسكان غیررسمی كه بهطور عمده با تصرف و ساخت غیررسمی زمین و مسكن، عدم رعایت ضوابط و مقررات رسمی و متعارف شهری و ساختمانی، كمبود شدید خدمات زیرساختی و استفاده غیررسمی از تأسیسات و تجهیزات شهری، رشد سریع كالبدی و جمعیتی، اشتغال غالب غیررسمی، ناپایداری سازهای و تأسیساتی، پایین بودن سرانههای خدماتی، ناپایداری درآمد و در نهایت بستر كالبدی مناسب جهت رشد آسیبهای اجتماعی و شكلگیری خرده فرهنگهای كجرو و ایجاد مأمن و پناهگاه مناسب جهت مجرمین و بزهكاران اجتماعی مشخص و شناخته میشود، طی دو دهه گذشته تبدیل به چالشی بزرگ، به شكل غالب در حاشیه به ویژه دركلان شهرها، شده است. اسكان غیررسمی از عوامل كلان ساختاری در سطح ملی و منطقهای ناشی میشود. رشد فزاینده جمعیت شهری از توان سازمانهای دولتی و غیردولتی جهت توسعه و ارائه خدمات و تسهیلات شهری برای این جمعیت فزاینده پیشی گرفته و برآورده نشدن نیاز مسكن و سرپناه اقشار كم درآمد در فضای رسمی و برنامهریزی شده شهر، حاشیهنشینی و اسكان غیررسمی را به گونهای بیسابقه گسترش داده است (شیعه و همکاران، 1390، 40).
ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه که با مسأله اسکان غیررسمی مواجه میباشد، از لحاظ نحوهی برخورد با این پدیده قابل بررسی میباشد. منشأ و روند شکلگیری سکونتگاههای غیررسمی در ایران میتواند همانند کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه باشد، ولی بهطور مقایسهای از شدت و وحدت یکسانی برخوردار نیست. اسکان غیررسمی بهشیوهی مرسوم در ایران از دههی 1320 آغاز، تا اواخر دههی 50 با شدت نسبتاً زیادی روند گسترش خود را طی نموده و بعداز انقلاب از لحاظ شدت شکلگیری بهعنوان یکی از معضلات اساسی شهرهای ایران مطرح میشود. در طی این دوران، بهدنبال رشد روابط و مناسبات سرمایهداری، تحولات و دگرگونیهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شگرفی بهوجود آمد. تمرکز دولت وقت در معدودی از شهرهای کشور بهعنوان کانونهای رشد و توسعه به واسطه روابط سرمایهداری وابسته یا غیر مولد بوده که این عوامل موجب فاصله شهر و روستا و مهاجرت بخشی از روستاییان به شهرها به امید کسب اشتغال همراه با مسائل و مشکلات متعددی از جمله شکلگیری اسکان غیررسمی در حواشی و حتی مناطق داخل شهرها گردید. در طی روند تحولات مذکور، تمامی شرایط لازم جهت تقویت گرایشها و رشد شهرنشینی به شکل شتابان فراهم آمد. همچنین، فرایند توسعه کشور به شکل برونزا در قالب سرمایهداری وابسته به پیرامونی موجب از همپاشی نظامهای کهن و سنتی تولید معیشتی شد (خاکپور و همکاران، 1390، 158). بطور کلی، آنچه مسلم مینماید این است كه در كشور ایران علاوه بر روند فوق، تحولات ناشی از شكل تقسیم كار بینالمللی و دگرگونی ساختار اقتصادی كشور، افزایش و انباشت درآمدهای نفتی و اصلاحات ارضی بعد از دهه چهل از جمله علل عمدهی تسریع روند شهرنشینی و به تبع آن شكلگیری اسكان غیررسمی میباشند(جمشیدی و همکاران، 1393: 242-221). براساس مطالعات انجام شده در زمینه حاشیهنشینی در مناطق مختلف حاشیهنشین ایران، میتوان گفت که مهمترین ویژگیهای آن عبارت است از ساخت و ساز نامناسب، فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، بیکاری، اشتغال کاذب، عدم رعایت بهداشتی جمعی و فردی، عدم دسترسی به امکانات رفاهی، بهداشتی و آموزشی، افزایش جرم و جنایت، فساد، فحشا، مصرف بیش از حد مواد مخدر در مقایسه با سایر مناطق شهری و غیره و از سوی دیگر هماکنون در اطراف شهرهای بزرگی چون تهران، مشهد، شیراز، کرمان، اصفهان،[کرمانشاه] و سایر شهرهای کشور نیز شاهد رشد و گسترش مناطق حاشیهنشین میباشیم (ربانی و همکاران، 1388).
حاشیهنشینی در زمان ما یک پدیدهی عام است بهنحوی که برخی از صاحبنظران اظهار میدارند حدوداً 30 درصد مردم شهرهای بزرگ جهان در مناطق حاشیهای زندگی میکنند. با اینحال، برخی از منابع حجم آن را 30 تا 70 درصد جمعیت بسیاری از شهرهای کشورهای در حال توسعه اعلام میکنند (زنگیآبادی و همکاران، 1384، 179). سکونتگاههای غیررسمی با تجمعی از اقشار کمدرآمد و غالباً با مشاغل غیررسمی[2] و شیوهای از شهرنشینی ناپایدار[3] همراهند و زمینهساز بسیاری از آسیبهای اجتماعی بهشمار میروند. این مشکل شهری صرفاً مسألهای کالبدی و فیزیکی نبوده و از عوامل کلان ساختاری در سطوح ملی و منطقهای ناشی میشود (پورآقایی، 1383، 1). محرومیت و عدم برخورداری سکونتگاههای غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را به کانون بغرنج شهری و مانع توسعه پایدار انسانی تبدیل نموده است. جای تردید نیست که در فرایند جهانیسازی، تعداد زیادی از شهروندان به حاشیههای شهرها رانده خواهند شد و به تبع آن از بسیاری از حمایتهای اجتماعی نیز محروم خواهند شد (صرافی، 1381، 6).